แม้จะมีข่าวดีเรื่องวัคซีนต่อแถวมาอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าการตัดสินใจสั่งซื้อวัคซีนเพิ่มเติม และกำลังจะมาถึงล็อตแรก 200,000 โดสในเดือนกุมภาพันธ์ หรือการคิดค้น Rapid-test ตรวจแอนติบอดีโรค COVID-19 ของ ม.สงขลานครินทร์ แต่อีกด้านหนึ่ง จำนวนผู้ป่วยจากไวรัส COVID-19 ที่เพิ่มขึ้นบางวันกว่าหลายร้อยคนก็ยังดูน่าเป็นห่วงและสร้างความไม่มั่นใจให้สังคมต่อสถานการณ์ในตอนนี้
แม้ด้านภาครัฐและรัฐบาลจะค่อยๆ ขยับมาตรการให้เข้มข้นขึ้น โดยล่าสุดคือการออก พ.ร.ก.ฉุกเฉิน ฉบับที่ 17 เพิ่มความตึงเครียดให้กับพื้นที่ 5 จังหวัดสีแดงเลือดหมู และส่งสัญญาณบอกจังหวัดอื่นๆ ว่า ให้ระมัดระวังและยึดหลักการ DMHTT เอาไว้ให้มั่น และถ้าหากมีจำนวนผู้ติดเชื้อในพื้นที่เพิ่มขึ้นก็พร้อมที่จะใช้ไม้แข็งระงับเหตุการณ์ในทันที
ในสถานการณ์ที่เปราะบางแบบนี้ คนค้าขายบางคนบอกว่า “ผมเลือกเจ็บแต่จบ ล็อคดาวน์ไปเลย” อีกคนบอกว่า “รอบนี้ก็ดีกว่ารอบที่แล้ว ยังพอได้ออกหมัดบ้าง”
ในแง่หนึ่งพ่อค้าแม่ขายในตลาดเป็นกลุ่มคนที่ทำให้เงินหมุนเวียนในตลาด และเป็นตัวสะท้อนสภาพเศรษฐกิจของประเทศได้เป็นอย่างดี The MATTER ได้ลงพื้นที่เพื่อพูดคุยกับคนค้าขายในตลาดนัดแห่งหนึ่งย่านถนนเกษตรนวมินทร์ เพื่อพูดคุยถึงสภาพการค้าขายของพวกเขาในเวลานี้ และนี่คือเสียงของพวกเขาต่อสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน
(1)
ตลาดนัดแห่งหนึ่งริมถนนเรียบทางด่วนรามอินทราในวันนี้เงียบเหงาและไร้เสียงพูดคุยหนุงหนิงจากคู่รัก เวทีดนตรีสดที่เคยสร้างสีสันให้กับผู้มาเดินตลาด วันนี้เสียงกีตาร์หม่นหมองเศร้า และเสียงร้องขาดซึ่งความดึงดูด
มันเคยเป็นตลาดยามดึกที่ผู้คนเดินขวักไขว่ ครื้นเครง ร้านอาหารหลายร้านแม่ค้าเคยแทบจะทำตามออเดอร์ที่ลูกค้าสั่งไม่ทัน ร้านเสื้อผ้าบางร้านหากมาช้า ก็อาจอดได้ของกลับบ้านไปเพราะไซส์ที่พอดีหรือสีที่ชอบหมด
มาตรการป้องกันโรคที่เข้มงวดมากขึ้นอย่างการประกาศไม่ให้นั่งทานอาหารภายในร้านหลังเวลา 21.00 น. ก็อาจเป็นเหตุผลหนึ่ง พอๆ กับความไม่มั่นใจของคนที่มาเดินเองต่อตัวเลขผู้ติดเชื้อที่พุ่งสูงขึ้นทุกวัน และมีแนวโน้มว่าจะสูงขึ้นเรื่อยๆ ในอีกสัปดาห์ข้างหน้าเมื่อครบ 14 วันที่ผู้คนเดินทางกลับจากช่วงหยุดยาวของวันปีใหม่
(2)
ข้อความบนป้ายสีแดงว่า “ลดราคาสู้โควิด” แขวนอยู่บนร้านอาหารอีสานกึ่งกลางตลาดแห่งนี้ ปูม้าตัวสีเทาก้ามอวบนิ่งอยู่ในตู้กระจกใสรอคอยถูกหั่นไปลงในครก เพื่อคลุกเคล้าด้วยพริก น้ำมะนาว น้ำปลา และน้ำตาลปี๊บ
“ลดราคารอบนี้ยังไม่ไหวเลย ปกติลูกค้าส่วนมากจะมาเวลา 3-4 ทุ่ม แต่พอรัฐประกาศไม่ให้นั่งหลัง 3 ทุ่ม ก็เลยไม่มีลูกค้าเลย” หญิงวัยกลางคนพูดถึงสถานการณ์ของร้านเธอในรอบนี้ เธอเป็นน้องสาวของเจ้าของร้านซึ่งเธอเล่าว่า ไม่กล้าเข้ามาที่ร้านเพราะกลัวมาแล้วจะยิ่งเครียด ได้แต่ส่งข้อความมาถามถึงยอดขายผ่านไลน์ส่วนตัวของเธอ
เธอยอมรับว่า กลัวเหมือนกันที่ต้องออกมาค้าขายท่ามกลางตัวเลขผู้ติดเชื้อที่เพิ่มขึ้นทุกวัน แต่เมื่อรัฐบาลไม่ประกาศมาตรการเพิ่มเติม และยังไม่มีมาตรการเยียวยาช่วยเหลือ เธอก็จำต้องออกมาเปิดร้านขาย ถึงแม้บางวันอาจจะได้ไม่คุ้มเสีย
“รอบที่แล้วมันติดไม่เยอะขนาดนี้ รอบนี้น่ากลัวมาก” เธอเอ่ยขึ้นเบาๆ แต่แฝงด้วยความกังวลใจ “แบบนี้มันเสี่ยง ถ้าให้เลือกเอาแบบรอบที่แล้วดีกว่า เจ็บแต่จบยังดีกว่า พูดแล้วอยากร้องไห้”
(3)
“ยังอยากมีชีวิตอยู่” เป็นคำอธิบายสั้นๆ ของเจ้าของร้านเสื้อผ้าจำนวนสองล็อคว่าทำไมถึงยังออกมาขายถึงแม้ตลาดจะมีคนเดินน้อยจนแทบเรียกได้ว่า ‘ร้าง’ ซึ่งตราบใดที่ยังไม่มีคำสั่งให้ปิดตลาดนัด เธอก็ยังต้องส่งค่าเช่าที่สองล็อคแห่งนี้ต่อไปในอัตรา 6,000 บาท หรือ 3,000 บาท/ล็อค
“(การระบาด) รอบก่อนยังไม่เยอะ แต่ตลาดปิด รอบนี้ติดกันเยอะกลับไม่ปิด มันอยู่ที่นายกฯ คนเดียว มัน xxx ป้าโคตรเกลียดมันเลย” ความโกรธของเธอเข้าใจได้เมื่อเธอเล่าให้ฟังว่า เมื่อก่อนเธอขายของอยู่บริเวณคลองถม ก่อนภาครัฐจะมีคำสั่งจัดระเบียบพื้นที่เมื่อปี 2558 จนทำให้เธอต้องย้ายมาเปิดร้านที่ตลาดแห่งนี้
น้ำเสียงโมโหของเธอเบาลงเล็กน้อยเมื่อเล่าให้เราฟังว่า เมื่อวานเธอขายไม่ได้เลยสักตัว แต่ก็ยังดีหากเทียบกับร้านอื่นๆ ที่ยังไม่ได้เปิดบิลเลยตั้งแต่ต้นอาทิตย์ “ปกติตลาดนี้ปิดเที่ยงคืน แต่ตอนนี้สามทุ่มก็ต้องปิดแล้ว บางร้านยังไม่ได้เปิดบิลเลยตั้งแต่วันจันทร์ ดูถนนสิ ไม่มีรถสักคัน เขากลับบ้านกันหมดแล้ว” บนถนนแทบไม่มีรถผ่านอย่างที่เธอพูด ทั้งที่ถนนเส้นเกษตรนวมินทร์ถือว่าเป็นเส้นหนึ่งที่รถแน่นขนัดจนถึงช่วงดึกดื่น
(4)
ถัดจากร้านที่แล้วมาหน่อย ชายคนหนึ่งนั่งกดโทรศัพท์อยู่เงียบๆ โดยข้างหลังมีเสื้อยืดสองสามตัวและป้ายราคาแขวนอยู่ “วันนี้ยังไม่ได้เปิดบิลเลย มีแต่คนเดิน ไม่มีคนซื้อ” เป็นคำตอบที่กระชับและชัดเจนต่อสภาพเศรษฐกิจของไทยในเวลานี้
“ปิดเลยดีกว่า เพราะตลาดยังไม่ปิดเราก็ต้องมา แต่ถ้ามันปิดเราจะได้เอาเวลาไปทำอย่างอื่น” เขาเล่าว่าปกติแล้วจะเก็บร้านในเวลาเที่ยงคืน แต่ทุกวันนี้หลังช่วงสี่ทุ่มก็ต้องเก็บของแล้ว เพราะไม่มีคนเดินจึงไม่รู้จะนั่งขายอยู่ต่อทำไม
มันเป็นความกระอักกระอ่วนของสถานการณ์ในเวลานี้ ที่เขามองว่าตัวเลขพุ่งสูงขึ้น แต่มาตรการกลับเบาลงกว่าเดิม อย่างไรก็ตาม เขายังยิ้มให้เราอย่างมั่นใจว่ายังไม่เครียด เพราะตัวเขาเองยังไม่มีคนอื่นต้องดูแล และก็ยังมีรายได้ทางอื่นอยู่บ้าง
“เอาไหม ถ้าอยากได้ลดให้พิเศษเลยถ้าซื้อสองตัว” เราส่งยิ้มหยีๆ ก่อนบอกปัดปฏิเสธข้อเสนอของเขา “ซื้อหนึ่งแถมหนึ่งเลยอะ” เขายังคงใช้จิตวิทยาในการขายขั้นสูงกับเรา และเราต้องบอกปัดเขาอีกครั้ง ขณะที่ในใจได้แต่แอบรู้สึกผิดเล็กน้อย
(5)
ร้านอาหารแห่งหนึ่งบริเวณด้านหน้าของตลาดซึ่งปกติแล้วจะมีคนเข้าออกตลอด เพราะนอกจากรสชาติแล้ว ปกติทางร้านจะมีกิมมิคให้ชายหนุ่มรูปร่างเฟิร์ม แข็งแรงรับหน้าที่เป็นพนักงานต้อนรับลูกค้า ซึ่งจากประสบการณ์ส่วนตัวที่เคยเดินตลาดแห่งนี้ มันเคยเป็นกลยุทธ์ที่เรียกลูกค้าได้ไม่น้อย แต่ในวันนี้ทุกอย่างดูแตกต่างออกไป
“ตัวเราเองไม่แย่เท่าไรหรอก ยังพอประคองไหว แต่เราต้องประคองน้องๆ ด้วย เพราะเขาสู้มากับเราตั้งแต่รอบที่แล้ว” เขาสูดหายใจลึกก่อนเล่าต่อ “ก่อนนี้เราสัญญากับเขาว่าถ้าสถานการณ์ดีขึ้นจะให้กลับมาทำงาน ตอนนี้เราก็พยายามคุยกับเขา บอกให้เขาสลับกันหยุดบ้าง หรือถ้ามาเข้าร้าน ก็มากินข้าวที่ร้านได้” ชายหนุ่มเจ้าของร้านในเสื้อตัวน้อยเผยกล้ามเนื้อและผิวขาวนวลเล่าให้ฟังถึงลูกจ้างแรงงานข้ามชาติซึ่งอยู่ในครัว และช่วยจัดแจงงานหลังบ้านให้กับร้านของเขา
“ถ้าเขาขยับเวลาอีกหน่อย เป็น 4-5 ทุ่มเหมือนแต่ก่อนก็น่าจะดีกว่านี้ หรือถ้าจะปิดก็ต้องปิดไปเลย นี่มันยังไงดูครึ่งกลางๆ” เขาให้ความเห็นต่อว่ายังอยากให้ภาครัฐมีนโยบายพักชำระหนี้ และช่วยเหลือคนที่ได้รับผลกระทบจากการระบาดเหมือนครั้งการระบาดรอบที่แล้ว ซึ่งเขาพูดติดเล่นว่า ถ้ารัฐบาลมีนโยบายช่วยเหลือเมื่อไร ร้านเขาอาจเป็นร้านแรกที่ปิดตัวไปก่อนเลยก็ได้
(6)
“กลัวนะแต่มันก็ต้องลุย เพราะรายรับเราไม่มี รายจ่ายเราเท่าเดิม เรื่องกินเราเองประหยัดได้อยู่แล้ว แต่ลูกน้อง (แรงงานข้ามชาติ) เราก็ต้องเลี้ยงไว้ เพราะเขาก็ยังต้องกินอยู่ ลูกเต้าเขาก็มี” เขาพูดขึ้นให้เราฟัง ขณะที่สายตาเราเหลือบมองไปที่ป้าย ‘ขายดีทุกวัน’ ภายในร้านที่เก้าอี้ส่วนมากถูกยกขึ้นมาวางบนโต๊ะเรียบร้อยแล้ว
เขาให้เหตุผลว่า ด้วยตลาดแห่งนี้เป็นตลาดที่คนเริ่มมาเดินช่วงหลัง 6 โมงเย็น แต่เมื่อภาครัฐประกาศให้นั่งทานอาหารได้ถึงเวลา 21.00 น. คนบางคนที่เลิกงานดึกกว่าจะมาถึงก็ไม่ทันเวลานั่งทานเสียแล้ว เขาพูดเสร็จก็หันไปถามคู่รักคู่หนึ่งที่ยืนดูเมนูอาหารว่า “ใส่ถ้วยโฟมได้ไหม?” ซึ่งทั้งสองชั่งใจอยู่ชั่วขณะ ก่อนกล่าวปฏิเสธและเดินหายไป
“อยากให้ล็อคดาวน์ไปเลย ครึ่งเดือนหรือหนึ่งเดือนก็ได้ เจ็บแต่จบ ทำแบบนี้มันยืดเยื้อ ตอนนี้เปิดได้ถึง 3 ทุ่ม แต่ต่อไปเดี๋ยวมันก็ลดลงเรื่อยๆ” เขาพูดต่อว่า “พูดตรงๆ เราไม่รู้ว่าใครบ้างที่มาเดินตลาด มันก็เสี่ยง คุณใจทหาร คุณปิดไปเลย แล้วให้หยุดพักชำระหนี้ทุกอย่าง เป็นแบบที่เป็นตอนนี้คนค้าขายเนี่ยเจ็บสุด”
เขาให้ความเห็นถึงสถานการณ์ตอนนี้ว่า การระบาดในรอบนี้น่าจะรุนแรงและยังคงอยู่อีกนาน เพราะรัฐบาลมีมาตรการที่ไม่ชัดเจน “รอบนี่หนักมาก คนที่อยู่ล่างๆ เนี่ย เขาอาจจะนิ่งๆ และหายไปเอง เพราะเขาไม่ให้ความชัดเจนกับเรา”
น้ำแกงป่า แกงเขียวหวาน ผักสด และขนมจีนยังเหลือกว่าค่อนหม้อ ขณะที่เขาพูดขึ้ว่า “ถ้ารอบนี้เขาไม่มีนโยบายอะไร ประชาชนจะลุกขึ้นมาปิดเองแล้ว เขายอมเจ๊งตอนนี้ ดีกว่าเจ็บตัวไปเรื่อยๆ”
