“เสาร์นี้ไปไหนดีอะ”
“คาเฟ่แล้วกัน ไม่รู้จะไปไหนละ”
ในวันหยุด พื้นที่ที่เต็มไปด้วยคนหนุ่มสาวนั้นเป็นที่ไหนไปไม่ได้นอกจาก ห้างฯ คาเฟ่ตามเส้นทางรถไฟฟ้า หอศิลป์กรุงเทพฯ สยามร้อน ลานหน้าสยามพารากอน ทางจักรยานลอยฟ้าสวนลุมพินี-สวนเบญจกิตติ และพื้นที่ใหม่ล่าสุดอย่างสวนเบญจกิตติ เมื่อมองผ่านไปก็อาจจะเป็นพื้นที่ที่ไม่มีกิจกรรมให้ทำมากนัก พวกเขาอาจจะเป็นเพียงแค่ ‘วัยรุ่นคาเฟ่’ และ ‘วัยรุ่นหอศิลป์ฯ’ ทั่วไป แต่ในอีกแง่หนึ่งก็กำลังบอกกับเราว่า “กรุงเทพฯ ไม่มีพื้นที่สำหรับคนหนุ่มสาว” หรือเปล่านะ
ถ้าไม่รู้จะไปไหน ก็ไปสวนสาธารณะสิ!
เมื่อลองมองสวนสาธารณะให้ดี การออกแบบสวนสาธารณะเองก็ไม่ได้ออกแบบมาเพื่อคนหนุ่มสาวไปเสียทั้งหมด สวนสาธารณะมักออกแบบมาให้ผู้ใหญ่และเด็กเล็ก ด้วยพื้นที่สนามเด็กเล่นที่กว้างใหญ่สำหรับเด็กเล็ก และม้านั่งสำหรับผู้ใหญ่ที่นั่งดูลูกหลานเล่นกัน หลายคนน่าจะเคยนั่งเล่นที่ชิงช้า แล้วถูกเจ้าหน้าที่เป่านกหวีดใส่พร้อมกับคำพูดแสนทำร้ายจิตใจว่า “ชิงช้ามีไว้ให้เด็กเล่นนะครับ”
มีวารสารวิชาการได้กล่าวไว้ว่า แนวทางการออกแบบสวนสาธารณะมักจะแนะนำให้วางม้านั่งให้เท่ากันตามทางเดิน แทนที่จะจัดกลุ่มเข้าด้วยกันเพื่อให้กลุ่มคนหนุ่มสาวสามารถนั่งจับกลุ่มคุยกัน คนหนุ่มสาวหลายคนก็เลยวาดฝันไว้ว่าอยากหิ้วตะกร้า ปูผ้าลงตรงกลางหญ้า และจับกลุ่มนั่งปิกนิกกันเหมือนผู้คนในต่างประเทศสักครั้ง ทว่าสวนสาธารณะบางแห่งก็ยังห้ามไม่ให้มีการปิกนิกอีก ดังนั้น ดูแล้วก็ไม่เหลืออะไรให้ทำแล้วนอกจากการเดินเล่นเรื่อยเปื่อยในสวนสาธารณะ หรือเลือกจะไปที่อื่นเลย
เพราะฉะนั้นการแต่งตัวสวยหล่อออกไปเที่ยวเล่นถ่ายรูปที่คาเฟ่และหอศิลป์กรุงเทพฯ นั้นก็เป็นความสุขที่พอจะจับต้องได้ในเมืองที่ไร้พื้นที่ที่เอื้อให้มีกิจกรรมใหม่ๆ ด้วยการเดินทางที่ไม่จำเป็นต้องใช้รถส่วนตัว และค่าใช้จ่ายที่ไม่สูงมากนัก คนหนุ่มสาวในกรุงเทพฯ คงจะมีทางเลือกเพียงเท่านี้
แล้วพื้นที่สำหรับคนหนุ่มสาวในประเทศอื่นเป็นอย่างไรบ้าง?
หนึ่งในตัวอย่างคือ Esplanade Youth Plaza ในเมืองฟรีแมนเทิล ประเทศออสเตรเลีย เป็นพื้นที่ออกแบบมาเพื่อคนหนุ่มสาว ตั้งแต่การเลือกที่ตั้งให้อยู่ในบริเวณใจกลางเมืองที่เดินทางมาได้สะดวก พูดคุยกับคนหนุ่มสาวเพื่อขอความคิดเห็นเพื่อให้การออกแบบตอบโจทย์หนุ่มสาวหลายกลุ่มให้ได้มากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มสเก็ตบอร์ด กลุ่มตีปิงปอง กลุ่มจักรยาน BMX กลุ่มปาร์กัวร์ และกลุ่มนักดนตรี ด้วยเวทีพร้อมพื้นที่นั่งชม เพื่อเป็นสถานที่สำหรับวงดนตรีของคนหนุ่มสาวมาขึ้นโชว์ความสามารถ หรือเอาไว้ใช้จัดเทศกาลและกิจกรรมสำหรับคนหนุ่มสาว ในปี ค.ศ. 2014 ที่พลาซานี้เปิดเป็นครั้งแรก Esplanade Youth Plaza ก็ได้รางวัลด้านการออกแบบพื้นที่ที่เป็นมิตรกับเยาวชนและคนหนุ่มสาวไปหลายรางวัล
Endeavour Hills Youth Space ในเมืองเคซีย์ ประเทศออสเตรเลีย เป็นพื้นที่ที่ถูกพัฒนามาจากพื้นที่ลานจอดรถเก่าให้กลายเป็นพื้นที่สำหรับการทางเดินชมสวนป่า แรมป์สำหรับสเก็ตและจักรยาน สนามเด็กเล่นดีไซน์สวย คาเฟ่สำหรับพักจิบกาแฟ พื้นที่สำหรับพบปะกันในหมู่คนหนุ่มสาว และบริเวณใกล้เคียงยังมีห้องสมุดอีกด้วย ทั้งทางเท้าและทางเชื่อมถูกปรับปรุงใหม่ ทำให้การเดินทางรอบพื้นที่นี้ปลอดภัย และเชิญชวนให้ผู้คนมาสำรวจว่าที่แห่งนี้มีกิจกรรมอะไรน่าทำบ้าง
ประเทศสิงคโปร์ก็มี East Coast Park สวนสาธารณะริมชายฝั่งที่ไม่หยุดพัฒนา แม้ว่าจะมีพื้นที่ทำกิจกรรมสำหรับคนหนุ่มสาวครบครันอยู่แล้วทั้งการปิกนิก การตั้งแคมป์ การตกปลา การย่างบาร์บีคิว พื้นที่สำหรับกีฬามีล้อ และพื้นที่สำหรับกีฬาทางน้ำก็มีให้พร้อม แต่ทางสวนสาธารณะก็ยังมีแผนจะทำโซนใหม่อีกหลายโซน ไม่ว่าจะเป็นโซตฟิตเนสและสนามเด็กเล่นใจกลางธรรมชาติ ที่ใช้ขอนไม้รีไซเคิลมาทำเป็นเครื่องออกกำลังกาย หรือจะเป็นเส้นทางเดินรอบแอ่งน้ำ รวมไปถึงเส้นทางวิ่งเทรลกว่า 15 กิโลเมตร
Esplanade Youth Plaza, ภาพจาก: fremantle.wa.gov.au
ไม่ใช่แค่พื้นที่ แต่ยังรวมถึงขนส่งสาธารณะ
นอกจากกรุงเทพฯ จะไม่มีพื้นที่สำหรับคนหนุ่มสาวแล้ว การเดินทางเข้ามายังใจกลางเมืองที่เป็นจุดศูนย์รวมห้างฯ และคาเฟ่ สำหรับใครก็ตามที่ยังไม่มีรถส่วนตัวยิ่งเป็นเรื่องยากเข้าไปใหญ่ ด้วยขนส่งสาธารณะยังไม่สมบูรณ์เท่าไหร่นักของเมืองกรุงเทพฯ และยิ่งไปกว่านั้น คือ หากพวกเขาไม่ได้อยู่หอพักที่ใกล้กับรถไฟฟ้า และอาศัยอยู่ที่บ้านในเขตชานเมือง คนจากบางพื้นที่ก็เลยยังต้องอาศัยขนส่งสาธารณะรูปแบบอื่นอย่างรถเมล์หรือรถตู้ เพื่อมาต่อรถไฟฟ้าอีกที
มีการศึกษาที่กล่าวถึงการเข้าถึงระบบขนส่งสาธารณะเอาไว้ว่า ถึงแม้ระบบขนส่งมวลชนรางจะสะดวกสบายและรวดเร็วกว่าระบบรถโดยสารประจำทาง แต่การเข้าถึงบริการของระบบขนส่งมวลชนรางนั้นยากกว่าระบบรถโดยสารประจำทาง เนื่องจากมีข้อจำกัดในเชิงพื้นที่และงบประมาณ ทำให้การเดินทางไปยังพื้นที่ส่วนใหญ่ในเขตเมืองนั้นจำเป็นต้องเลือกใช้บริการขนส่งสาธารณะแบบรถโดยสารประจำทางมากกว่า
เดินทางหลายต่อแล้ว ยังต้องเผื่อเวลาเดินทางและเวลารอรถอีกเป็นชั่วโมง ที่แต่งตัว แต่งหน้า ทำผมมาอย่างสวยพริ้งเมื่อเช้านี้ ก็ถูกลมจากหน้าต่างรถเมล์ตีจนผมฟู ความร้อนจากการรอรถก็ทำร้ายจนหน้ามัน ยังไม่ทันถึงจุดนัดพบก็เหนื่อยและห่อเหี่ยวจากการเดินทางเสียแล้ว
ทำไมการเป็นคนหนุ่มสาวที่อยากจะมีความสุขกับการเที่ยวเล่นในเมืองนี้ถึงยากลำบากนักนะ
อ้างอิงข้อมูลจาก
Illustration by Krittaporn Tochan
