คุณอาจเคยได้ยินชื่อกลุ่ม ‘ตาลีบัน’ มาบ้าง โดยเฉพาะในช่วงเดือนที่ผ่านมานี้ ที่มีข่าวว่า สหรัฐฯ ได้เตรียมถอนกำลังทางทหารของพวกเขาทั้งหมด ออกจากอัฟกานิสถาน ซึ่งเป็นเขตอิทธิพลของกลุ่มตาลีบัน สร้างคำถามต่อเสถียรภาพในภูมิภาคตะวันออกกลาง The MATTER จึงขอมาเล่าให้ฟังว่า กลุ่มตาลีบันคือใครกันแน่?
ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม ค.ศ.2021 โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ได้แถลงถึงการถอนกองกำลังของสหรัฐฯ ออกจากอัฟกานิสถาน หลังจากที่ทำสงครามยืดเยื้อยาวนาน มาตั้งแต่ช่วง ค.ศ.2001 จนกระทั่งมีการลงนาม ในข้อตกลงสันติภาพ เมื่อช่วงเดือนมีนาคม ค.ศ.2020 ที่ผ่านมา ทั้งนี้ ไบเดนย้ำว่า กองกำลังทั้งหมดของสหรัฐฯ จะถูกถอนออกจากอัฟกานิสถาน ในช่วงเดือนกันยายนที่จะถึงนี้ หลังจากที่สหรัฐฯ ประกาศถอนกำลังไปตั้งแต่ช่วงเดือนเมษายนที่ผ่านมา
ในขณะที่ตาลีบันมีการเจรจากับสหรัฐฯ และสหรัฐฯ ก็กำลังเตรียมถอนกองกำลังของพวกเขาออกจากประเทศแห่งนี้ เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม ค.ศ.2021 กองกำลังตาลีบันได้ประกาศว่า พวกเขาได้เข้ายึดครองพื้นที่ของอัฟกานิสถานแล้วกว่า 85 เปอร์เซ็นต์ โดยทางการอัฟกานิสถาน ปฏิเสธคำกล่าวอ้างดังกล่าว คำถามที่ตามมาคือ รัฐบาลของอัฟกานิสถาน ซึ่งเป็นพันธมิตรกับสหรัฐฯ จะสามารถถือครองอำนาจของพวกเขาต่อไปได้หรือไม่ เมื่อวันที่สหรัฐฯ ค่อยๆ ปล่อยมือพวกเขาไป
ตาลีบัน หรือที่แปลเป็นภาษาไทยว่า นักเรียน หรือ ผู้แสวงหา เป็นกลุ่มติดอาวุธ ที่มีอิทธิพลในพื้นที่ตะวันออกกลาง โดยเฉพาะพื้นที่ของประเทศอัฟกานิสถาน ประเทศหุบเขาทะเลทราย ที่ตะวันตกมองว่าเป็นแหล่งซ่องสุมของกลุ่มก่อการร้ายระดับโลก ทั้งตาลีบัน อัลกออิดะห์ และกลุ่มติดอาวุธอื่นๆ
กลุ่มตาลีบันเริ่มก่อตัวขึ้นเมื่อช่วงทศวรรษที่ 1990 เมื่ออดีตสหภาพโซเวียต ถอนกำลังออกจากอัฟกานิสถาน จนหมดสิ้นใน ค.ศ.1989 หลังจากมีการทำสงครามกับระหว่างกองกำลังอัฟกานิสถาน ที่มีโซเวียตให้การสนับสนุน กับกลุ่มนักรบมุจญาฮิดีน ซึ่งประกาศตัวว่าต้องการจะขับไล่อิทธิพลของโซเวียตออกไปจากตะวันออกกลาง
ช่วงเดียวกันนี้เอง ที่กลุ่มตาลีบันเริ่มก่อตั้งตัวเองขึ้นมา ในบริเวณพื้นที่ระหว่างปากีสถานกับอัฟกานิสถาน โดยพวกเขาประกาศตั้งรัฐบาลของตัวเอง และอ้างว่าจะนำความสงบและความมั่นคง กลับมาสู่พื้นที่ดังกล่าว จนกระทั่ง ค.ศ.1995 พวกเขาสามารถยึดพื้นที่ในเมืองฮารัตได้ ก่อนที่ใน ค.ศ.1996 พวกเขาสามารถเข้ายึดครองเมืองหลวงอย่างกรุงคาบูล ของอัฟกานิสถานได้เบ็ดเสร็จ ก่อนจะประกาศจัดตั้งรัฐอิสลาม ภายใต้กฎหมายอิสลาม หรือกฎชารีอะห์
กลุ่มตาลีบัน สามารถยึดอำนาจจากประธานาธิบดีของอัฟกานิสถานอย่าง บูร์ฮานุดดิน รับบานี อดีตผู้นำของกลุ่มมุจญาฮิดีนในอัฟกานิสถาน ใน ค.ศ.1998 ตาลีบันอ้างว่า พวกเขาครอบครองพื้นที่ทั้ง 90 เปอร์เซ็นต์ของอัฟกานิสถานได้สำเร็จ ตาลีบันปกครองอัฟกานิสถานมาอย่างยาวนาน ก่อนจะถูกโค่นลงจากอำนาจ เมื่อ ค.ศ.2001 โดยสหรัฐฯ และกองกำลังพันธมิตร NATO และกลายเป็นกองกำลังก่อความไม่สงบ ต่อสู้กับรัฐอัฟกานิสถานและกองกำลังสหรัฐฯ นับแต่นั้นเป็นต้นมา
รัฐบาลของตาลีบัน ในช่วง ค.ศ.1996 – 2001 ขึ้นชื่อเรื่องการบังคับใช้กฎหมายชารีอะห์แบบ ตาต่อตาฟันต่อฟัน พวกเขาอนุญาตให้มีการลงโทษประหารกลางที่แจ้ง หากมีพฤติกรรมชู้สาวหรือเป็นฆาตกร การตัดอวัยวะหากเป็นขโมย ผู้ชายในอัฟกานิสถานทุกคน ถูกบังคับให้ไว้หนวดเครา ส่วนผู้หญิงทั้งหมดถูกบังคับให้สวมผ้าคลุมเบอร์กา ปิดร่างกายมิดชิดทั้งเส้นผม และใบหน้า
ตาลีบันยังได้ห้ามการเรียนหนังสือของเด็กผู้หญิง มีการแบนภาพยนตร์ เพลง และโรงภาพยนตร์ต่างๆ ประเด็นฉาวโฉ่ของตาลีบัน ที่ถูกวิจารณ์ไปทั่วโลก คงหนีไม่พ้นการระเบิดพระพุทธรูปบามียัน ที่มีอายุนับพันปี ใน ค.ศ.2001 โดยอ้างความเชื่อทางศาสนา หรือแม้แต่กระทั่งความพยายามในการลอบสังหาร มะลาละห์ ยูซาฟไซ นักรณรงค์สิทธิทางการศึกษาของเด็กหญิงในปากีสถาน โดยยูซาฟไซรอดชีวิตมาได้ ก่อนจะได้ที่พำนักในอังกฤษ และสัญชาติแคนาดา
การถอนกำลังพลในครั้งนี้ของสหรัฐฯ จะเป็นการยุติการทำสงครามในอัฟกานิสถาน ที่ยืดเยื้อมากว่า 20 ปี หลังจากเกิดเหตุวินาศกรรมโจมตีตึกเวิลด์เทรดเซ็นเตอร์ เมื่อวันที่ 11 กันยายน ค.ศ.2001 ทำให้ จอร์จ ดับเบิลยู บุช อดีตประธานาธิบดีสหรัฐฯ ตัดสินใจส่งกองกำลังของพวกเขา เข้าทำสงครามต่อต้านการก่อการร้ายในอัฟกานิสถาน ซึ่งมีกลุ่มกองกำลังติดอาวุธหลายกลุ่ม ที่สหรัฐฯ มองว่ามีพฤติกรรมที่เป็นภัย และถูกจัดให้เป็นกลุ่มก่อการร้าย เช่นเดียวกันกับตาลีบัน ที่กลายเป็นศัตรูกับสหรัฐฯ มาตลอด 2 ทศวรรษที่ผ่านมา
ในขณะที่สหรัฐฯ พยายามเจรจากับตาลีบันเพื่อนำอัฟกานิสถาน กลับไปสู่ความสงบสุขอีกครั้ง ตาลีบันได้เปลี่ยนยุทธวิธีของพวกเขาจากการรบพุ่ง ไปเป็นการลอบสังหารประชาชนในอัฟกานิสถาน ตั้งแต่นักข่าว ผู้พิพากษา นักกิจกรรมเพื่อสันติภาพ ผู้หญิงในตำแหน่งทางการเมือง ตาลีบันพยายามแสดงให้โลกเห็นว่า พวกเขายังคงไม่เปลี่ยนอุดมการณ์สุดโต่งทางศาสนาไปแม้แต่น้อย เช่นเดียวกับอัตราการเสียชีวิต และความสูญเสียของประชาชนในอัฟกานิสถาน ที่พุ่งสูงขึ้นไปด้วย
ไบเดนยืนยันที่จะถอนกองกำลังของหสรัฐฯ ออกจนหมดจากอัฟกานิสถาน ภายในวันที่ 11 กันยายน ค.ศ.2021 ซึ่งตรงกับวันครบรอบ 20 ปี หลังเหตุการณ์ 9/11 โอกาสเหล่านี้จึงทำให้ตาลีบัน เริ่มกลับมายึดพื้นที่ต่างๆ ในอัฟกานิสถานมากขึ้นเรื่อยๆ
หน่วยสืบราชการลับของสหรัฐฯ รายงานว่า รัฐบาลของอัฟกานิสถานอาจถูกโค่นลงจากอำนาจ โดยฝีมือของตาลีบันภายในเวลา 6 เดือน หลังจากที่สหรัฐฯ ถอนกำลังออกจนหมดสิ้น ในขณะที่ พล.อ.ออสติน มิลเลอร์ หัวหน้าชุดปฏิบัติการณ์ภารกิจในอัฟกานิสถาน แสดงความเห็นว่า การถอนกำลังในครั้งนี้ อาจนำมาซึ่งสงครามกลางเมืองอันโกลาหล หรือที่มิลเลอร์เรียกว่า “ความน่าวิตกกังวลของคนทั้งโลก”
รายงานระบุว่า มีการโจมตีจากกองทัพตาลีบัน เกิดขึ้นในอัฟกานิสถานเฉพาะปีนี้แล้วกว่า 10,431 ครั้ง มากขึ้นจาก ค.ศ.2020 ที่ 7,620 ครั้ง และ ค.ศ.2019 ที่ 6,358 ครั้ง การโจมตีที่ถี่มากขึ้น นำมาซึ่งการประกาศอิทธิพลของตาลีบัน ในพื้นที่อัฟกานิสถานที่ขยายวงกว้างมากขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งแลกมาด้วยชีวิตของประชาชนชาวอัฟกานิสถาน ผู้บริสุทธิ์อีกนับพันราย
อ้างอิงจาก
https://www.bbc.com/news/world-south-asia-11451718
#Explainer #TheMATTER
