“แพทย์มีภาระงานอยู่ที่ 45 ล้านคน ซึ่งเป็นคนในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เท่ากับ 70-80% ของประชากร แต่มีหมอในระบบแค่ 48% สะท้อนภาระงานเฉลี่ย 1 : 2,000 คน ขณะที่มาตรฐานโลกอยู่ที่ 3 : 1,000 คน”
ไม่กี่วันมานี้ ประเด็นแพทย์อินเทิร์นแห่ลาออกเพราะทนระบบไม่ไหว และประเด็นใช่ขาดแคลนแพทย์ในระบบสาธารณสุข กลายเป็นประเด็นร้อนที่โลกออนไลน์วิพากษ์วิจารณ์
ประเด็นเหล่านี้เป็นเรื่องซ้ำซากที่ถูกพูดถึงแทบทุกปี แต่ที่ได้รับความสนใจในช่วงนี้ ส่วนหนึ่งเพราะ พญ.นภสร วีระยุทธวิไล ออกมาเล่าประสบการณ์การทำงานหนักในฐานะแพทย์อินเทิร์นจนร้องไห้ เสียสุขภาพทั้งกายและใจ จนตัดสินใจลาออก …ตามมาด้วยการแชร์ประสบการณ์หมออินเทิร์นลาออกเพราะทนไม่ไหวเป็นจำนวนมาก
คงจะเป็นประเด็นร้อนจนทางกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ประกาศแถลงข่าวถึงปัญหาการขาดแคลนแพทย์ในวันนี้ (6 มิถุนายน) นำโดย นพ.ทวีศิลป์ วิษณุโยธิน รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข
นพ.ทวีศิลป์ เริ่มด้วยการยอมรับว่า สาธารณสุขขาดแคลนบุคลากรทางการแพทย์ แพทยสภาระบุว่ามีหมออยู่ราว 50,000 – 60,000 คน แต่อยู่ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขเพียง 24,649 คน หรือ 48% จากทั้งหมดเท่านั้น ขณะที่มีประชาชนที่ต้องดูแล 45 ล้านคน
“ภาระงานอยู่ที่ 45 ล้านคน ซึ่งเป็นคนที่อยู่ในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เท่ากับ 70-80% ของประชากร แต่มีหมอในระบบแค่ 48% เป็นตัวเลขที่สะท้อนภาระงานเฉลี่ย 1 : 2000 คน แต่มาตรฐานโลกอยู่ที่ 3 : 1000 คน”
ทั้งนี้ นพ.ทวีศิลป์ ระบุด้วยว่า ทาง สธ. เคยวิจัยด้วยว่าต้องมีหมอเพิ่มจำนวนเท่าไหร่ต่อปีถึงเพียงพอ คำตอบคือ 2,055 คน/ปี แต่ สธ. ได้หมอเพิ่มเฉลี่ยปีละ 1,800 – 1,900 คนเท่านั้น บางปีจึงจะถึง 2,000 คนเท่านั้น
เท่ากับว่า ตัวเลขแพทย์ที่ได้จัดสรรมา สธ. น้อย แต่ภาระงานยังมีอยู่เพราะระบบสาธารณสุขบ้านเรามีนโยบายเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามารักษา จึงเกิด workload แบบที่ต้องพึ่งแรงงานหมอราว 20,000 คนทั่วประเทศ
ประเด็นเรื่องการทำงานหนัก คืออีกประเด็นที่แพทย์ออกมาเล่าประสบการณ์บ่อยครั้ง บางคนเล่าว่า ทำงานจนแทบไม่ได้นอน บางคนเล่าว่า ทำงานเกิน 100 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ (1 สัปดาห์ มี 168 ชั่วโมง) ซึ่งประเด็นนี้ นพ.ทวีศิลป์ เล่าว่า ได้สำรวจและพบว่ามีแพทย์อินเทิร์นทำงานเกิน 40 ชั่วโมงต่อสัปดาห์จริง (บางแห่งทำงานเกิน 64 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ด้วย) สวนทางกับมาตรฐานโลกที่ต้องทำงานต่ำกว่า 40 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ ก่อนจะปิดท้ายว่า “เราก็พยายามทำ และคงต้องเติมแพทย์ให้ได้มากกว่านี้”
“ปัญหานี้ดีขึ้นกว่าเดิมพอสมควร เพราะมีโควิด เราได้อานิสงค์ให้มีข้าราชการเพิ่มถึง 30,000 คน ขอบคุณโควิดที่ทำให้ผู้บริหารระดับสูงของประเทศได้เติมเต็มกระทรวงสาธารณสุข แต่ 30,000 คนก็ยังไม่เพียงพอและเป็นปัญหาอยู่ดี” ทวีศิลป์ กล่าว
รองปลัด สธ. ยืนยันว่า เพื่อแก้ปัญหาเหล่านี้ สธ. มีแผนผลิตแพทย์เพิ่มในระบบ และวางเป้าหมายว่าจะต้องมีแพทย์ในระบบ 35,000 คน ภายในปี 2569 อย่างไรก็ดี 35,000 คนก็ยังมีภาระงานเฉลี่ย 1 : 1000 คน ซึ่งก็ยังไม่ได้มาตรฐานโลกอยู่ดี
สำหรับใครที่จินตนาการไม่ออกว่าแพทย์ทำงานอินเทิร์นในโรงพยาบาลรัฐทำงานหนักขนาดไหน The MATTER ได้คุยกับ พญ.ชุตินาถ ชินอุดมพร ตัวแทนจากสหภาพแพทย์ผู้ปฏิบัติงานถึงประเด็นนี้ เธอเล่าว่า มีแพทย์ทำงานติดต่อกัน 24 ชั่วโมงจนเป็นเรื่องปกติ และแพทย์อินเทิร์นส่วนใหญ่ต้องทำงานมากกว่า 100 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ บางคนทำหนักถึง 120 ชั่วโมงต่อสัปดาห์
“แพทย์ทำงานในระดับที่ตัวเองยังตายเลย แล้วคนไข้ที่เราช่วย…คนไข้เหล่านี้เขาจะมีชีวิตรอดได้มากกว่านี้มากๆ ถ้าแพทย์ได้พักผ่อน” พญ.ชุตินาถ บอกกับเรา
ซึ่งช่วงท้ายของการแถลงข่าว นพ.ทวีศิลป์ โดนถามถึงความเป็นไปได้ของการประกาศประกันชั่วโมงทำงานให้กับแรงงานทางการแพทย์ ซึ่งเขาตอบว่ายังไม่สามารถตอบได้ การฟิกซ์ชั่วโมงอาจรัดกุมเกินไป และต้องค่อยๆ รับฟังปัญหามากกว่านี้
อ้างอิงจาก
https://thematter.co/brief/205316/205316
https://www.facebook.com/watch/live/?ref=search&v=1436955920411449
