เคยสงสัยไหมว่าทำไมคนแทบทุกวัย มักบอกว่าเพลงสมัยวัยรุ่นเพราะที่สุด?
ยูกอฟ (YouGov) บริษัทวิเคราะห์ข้อมูลอันดับต้นๆ จากประเทศอังกฤษ ได้สำรวจความคิดเห็นกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 2,000 คน ในสหรัฐฯ ว่าพวกเขาคิดว่าศตวรรษไหนที่เป็นเหมือน ‘ยุคทอง’ และ ‘ยุคมืด’ ผ่านหลายๆ แง่มุม เช่น เพลง เศรษฐกิจ ภาพยนตร์ รายการทีวี อาหาร หรือคุณธรรมในสังคม เป็นต้น
แอนดรูว์ แวน แดม (Andrew Van Dam) คอลัมนิสต์ จากเดอะวอชิงตันโพสต์ (The Washington Post) ให้ข้อสังเกตที่น่าสนใจเกี่ยวกับผลสำรวจดังกล่าวว่า ‘อายุ’ ของผู้ให้ข้อมูล เป็นตัวกำหนดสำคัญของการตัดสินใจว่าปีไหนเป็นยุคทองและยุคมืดของสหรัฐฯ
การสำรวจชี้ให้เห็นว่า ไม่ว่าคนจะเกิดในช่วงปีไหน พวกเขามักจะมองว่าช่วงวัยรุ่นคือยุคทองในด้านต่างๆ เช่น คนมักมองว่าช่วงปีที่สังคมมีคุณธรรมมากที่สุด และสื่อมวลชนมีความน่าเชื่อถือที่สุด คือช่วงปีที่พวกเขาอายุ 8-11 ปี ส่วนยุคทองของเศรษฐกิจ รายการวิทยุ โทรทัศน์ และภาพยนตร์ คือปีที่พวกเขามีอายุราว 12-15 ปี นอกจากนี้ยุคทองของแฟชั่น การแข่งขันกีฬา และเพลง มักเป็นปีที่พวกเขาเป็นวัยรุ่น หรือมีอายุ 16-19 ปี
แอนดรูว์เสริมว่า ช่วงวัยรุ่นมักเป็นช่วงอายุที่เราไม่ได้เกี่ยวข้องกับเรื่อง ‘หนักๆ’ ในชีวิตนัก เช่น สงครามในต่างแดน หรือความรุนแรงของภาวะโลกร้อนจึงอาจทำให้เรามีการรับรู้แตกต่างออกไปจากวัยอื่นๆ เช่น วัยเรียน หรือวัยผู้ใหญ่ จึงส่งผลให้เราสามารถดื่มดำกับสิ่งต่างๆ อย่างภาพยนตร์ แฟชั่น เพลง ในชีวิตได้มากกว่า
อีกทั้งข้อสังเกตนี้เชื่อมโยงกับงานวิจัยของ สถาบัน Ehrenberg-Bass จากมหาวิทยาลัยเซาท์ออสเตรเลีย (The University of South Australia) ที่ระบุว่าเรามักรู้สึก Nostalgia มากที่สุดกับเพลงที่เราเคยฟังตอนอายุ 17 ปี
ความรู้สึกโหยหาอดีตทำให้เพลงเพราะขึ้นได้อย่างไร?
ในเชิงจิตวิทยา Nostalgia ทำงานเป็น ‘กลไก’ ในการเผชิญหน้ากับปัญหาในชีวิต ไม่ว่าจะเป็น ความเครียด การสูญเสีย หรือการเปลี่ยนผ่านในชีวิต โดยการท่องไปในความทรงจำจากอดีตนั้น จะช่วยให้รู้สึกเชื่อมโยงกับตัวตนของเรา และอาจทำให้ปัญหาที่เราประสบปัจจุบันเบาลงได้
โดยความรู้สึกดังกล่าวยังมีบทบาทในการสร้าง ‘ความยืดหยุ่นทางจิตใจ’ (Psychological Resilience) กล่าวคือหากเราได้นึกย้อนไปถึงช่วงเวลายากลำบากในอดีต หรืออุปสรรคที่เราเคยก้าวผ่านมันได้แล้ว ก็จะช่วยเสริมสร้างความเข้มแข็งของจิตใจ เพราะทำให้เราเชื่อมั่นในความสามารถของตัวเอง นำไปสู่มีความหวังและการมองโลกในแง่ดีได้
หากเชื่อมโยงกับการโหยหาอดีต อาจกล่าวได้ว่า ‘เพลง’ คือหนึ่งในตัวกระตุ้นความรู้สึกดังกล่าว เนื่องจากสิ่งเร้าจากประสาทสัมผัสของเราต่างเป็นตัวกระตุ้นหลักของการนึกถึงอดีต ดังนั้นการฟังเพลงที่เคยฟังสมัยวัยรุ่นจะสามารถพาเราย้อนไปหาความทรงจำหรือความรู้สึกขณะนั้นได้
แล้วคุณล่ะ หากจะให้เลือกยุคทองของเพลงในประเทศเรา คุณคิดว่าช่วงปีไหนที่เพราะที่สุด?
อ้างอิงจาก
