นั่งอยู่หน้าคอมแท้ๆ แต่ทำไมรู้สึกเหนื่อยขนาดนี้ นี่ทำงานหรือวิ่งมาราธอนเนี่ย? เราอาจไม่เข้าใจว่าความเหนื่อยมันเกิดขึ้นได้ยังไง แต่ทางการแพทย์แล้ว ความเหนื่อยล้าทางจิตใจ แม้ไม่ได้ลุกออกไปเดินไปวิ่งที่ไหน ก็ส่งผลกระทบต่อร่างกายได้ไม่แพ้วิ่งมาราธอนเลย
เพราะร่างกายของเรานั้นตอบสนองต่อความตึงเครียดทั้งทางจิตใจและร่างกาย แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการนอนจึงบอกว่า ไม่ว่าจะเป็นตอนที่เราวิ่งหรือตอนที่รู้สึกไม่พอใจอะไรบางอย่าง หัวใจก็จะเต้นแรง ในขณะที่ร่างกายก็จะหลั่งอะดรีนาลีนเหมือนกันทั้งสองสถานการณ์
นอกจากนี้ สมองของเรายังต้องการพลังงานจากร่างกายเยอะมาก อย่างเวลาปกติ กล้ามเนื้อจะไม่ได้ต้องการออกซิเจนมาก (ยกเว้นแต่ตอนออกกำลัง) แต่สมองกลับต้องการออกซิเจนถึง 20% ของปริมาณออกซิเจนทั้งหมดร่างกายต้องการ การที่สมองต้องการพลังงานมากขนาดนี้ เวลาใช้สมองคิดที เราเลยรู้สึกเหนื่อยเท่ากับการออกกำลังทางร่างกาย แม้จะดูเหมือนไม่ได้ขยับไปไหนเลยก็ตาม
แค่นั้นยังไม่พอ นักจิตวิทยาคลินิกยังบอกอีกว่า เรายังสามารถซึมซับความเหน็ดเหนื่อยจากคนรอบข้างได้ด้วย เพราะอารมณ์เป็นสิ่งที่ติดต่อกันง่าย ถ้าเราอยู่ในสภาวะแวดล้อมที่มีแต่คนบ่นว่าเหนื่อย เครียด นอนไม่หลับหรืออยากกลับบ้าน ไม่อยากทำงานแล้ว (โว้ย) สุดท้ายเราก็อาจจะรับเอาความรู้สึกเหนื่อยแบบนั้นมาโดยไม่รู้ตัว
อีกหนึ่งสาเหตุของความเหนื่อยทั้งใจทั้งกายก็คือ การที่สมองเราจะคาดการณ์สิ่งที่น่าจะเกิดขึ้นในช่วงเวลาข้างหน้าไว้เสมอ อย่างเช่น เมื่อเรานั่งทำงานหรืออ่านหนังสือเตรียมสอบ สมองและร่างกายเราจะเตรียมพร้อมกับสิ่งที่อาจเกิดขึ้นได้ ไม่ว่าจะเป็นส่งงานไม่ทันเดดไลน์ สอบไม่ผ่าน หรือจะกินอะไรหลังเสร็จงาน
และการเตรียมตัวรับมือกับสิ่งเหล่านั้นก็ทำให้เรารู้สึกเหนื่อย แม้จะไม่ได้ลุกไปไหนเลย แบบที่ว่าถ้าลองวัดอัตราการเต้นของหัวใจหรือการตอบสนองทางผิวหนังโดยการนำกระแสไฟ ก็จะพบการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายอย่างชัดเจน ยิ่งถ้าเป็นคนที่ขี้กังวลอยู่แล้ว ก็จะยิ่งพะวงถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้น แล้วทำให้ยิ่งรู้สึกเหนื่อยเข้าไปอีก นอกจากนี้ เรายังมีแนวโน้มที่จะล้มป่วยเมื่อทำอะไรที่ต้องทุ่มเทกำลังใจมากๆ อีกด้วย
ดูๆ แล้ว มีอะไรที่ทำให้จิตใจเราทั้งเหนื่อยง่ายและทั้งป่วยได้มากขนาดนี้ เราก็ควรต้องดูแลตัวเองดีๆ ทั้งร่างกายและจิตใจ ซึ่งแน่นอนว่าการพักผ่อนมากๆ และนอนหลับให้สนิทก็เป็นหนึ่งในวิธีที่ดีเยี่ยม อีกทั้งการออกกำลังกายก็เป็นเรื่องสำคัญไม่แพ้กัน เพราะคนเรานั้นได้รับการออกแบบมาให้ออกกำลังทั้งร่างกายและจิตใจ (แต่การออกกำลังกายจะช่วยให้หลับสบายมากกว่า)
ถ้างานของเราทำให้เราต้องนั่งอยู่กับที่นานๆ ก็อย่าลืมลุกขึ้นยืดเส้นยืดสายบ้าง ตามหลักก็ทุกครึ่งชั่วโมงกำลังดี ที่สำคัญอย่าลืมดื่มน้ำ เพราะการนั่งทำงานนานๆ ก็อาจทำให้เราเกิดภาวะขาดน้ำโดยไม่รู้ตัว จริงๆ แล้ววิธีที่ได้ผลดีที่สุดคือดื่มน้ำเยอะๆ หนึ่งคือร่างกายจะไม่ขาดน้ำ และสองคือทำให้เราต้องลุกขึ้นไปเข้าห้องน้ำทุกชั่วโมง
เอาน่า ขยับแข้งขยับขาบ้าง งานมันไม่หนีไปไหนหรอก
ที่มา: http://nymag.com/scienceofus/2017/07/sitting-at-your-computer-all-day-can-wipe-you-out.html
