เวลาที่เราเริ่มปีใหม่ เริ่มต้นเดือนใหม่ เช่น เดือนแห่งความรัก ในช่วงเวลาแห่งความวุ่นวาย เรื่องราวสารพัด ทั้งความคาดหวังที่เรามีต่อตัวเอง เรามีต่อคนอื่นหรือคนอื่นมีต่อเรา ช่างน่าปวดหัว
ถ้อยคำสำคัญหนึ่งที่มักผุดขึ้นมาในช่วงรอยต่อ คือช่วงรอยต่อนี้เป็นช่วงเวลาที่ดี ซึ่งเราจะได้ ‘สร้างสันติกับตัวเอง’ หรือ Make Peace with Yourself
แนวคิดเรื่องการสร้างความสงบในตัวตนของเรา การหาสันติในใจ จึงดูจะเป็นอีกแนวทางที่น่าขบคิด แม้ว่าการหาสันติในใจอาจจะคล้ายกับแนวทางอื่นๆ อย่างการกลับมารักตัวเอง ไปจนถึงการใจดีกับตัวเอง แต่ในแง่นี้ การสร้างสันติกับตัวตนของเรานั้นอาจจะมีความแตกต่างอยู่บ้าง เช่น เราอาจจะยังไม่ต้องมีข้อผูกมัดเรื่องการรักตัวเอง เราอาจยังไม่ต้องไปถึงรักก็ได้ ในขณะเดียวกัน การหาสันติต่อตัวเราเองนั้นก็ไม่เชิงว่าเป็นเรื่องของการใจดี แต่เป็นการเรียนรู้ที่จะยอมรับ มองเห็น และปล่อยผ่านความขัดข้อง ไม่พอใจ ข้อเสียต่างๆ ในตัวของเรา หรือจากในอดีตของเรา
แม้การหาสันติให้กับตัวเราอาจจะฟังดูเป็นนามธรรม เข้าใจยาก แต่ถ้านึกดูว่าเราทะเลาะกับตัวเองบ่อยไหม เราไม่พอใจในสิ่งที่เราเป็นบ้างรึเปล่า ไม่ชอบใจสิ่งที่เกิดขึ้น หรือไม่สบายใจกับสิ่งที่อาจจะเกิดขึ้น ซึ่งความว้าวุ่นคับข้องใจทั้งหมดที่เรามีต่อตัวเองนี่แหละ คือสิ่งที่เราพยายามกำจัดออกไป เพื่อหาความสงบให้กับตัวตนของเรา
ขุ่นข้องกับตัวเราเอง
ความรู้สึกเป็นเรื่องซับซ้อน ประเด็นเรื่องการหาความสงบให้ตัวเอง จึงนับเป็นอีกความพยายามของการเอาชีวิตรอดในโลกที่เต็มไปด้วยความยุ่งเหยิง และเอาตัวรอดจากสิ่งที่เราควบคุมไม่ได้ กระทั่งตัวเราเอง
ในภาพกว้าง โลกของเราเต็มไปด้วยเรื่องราว เต็มไปด้วยความสับสนวุ่นวาย ความสงบจึงอาจเป็นสิ่งที่หาได้ยากยิ่ง แต่อีกด้านก็อาจหาได้ง่ายดายในใจของเรา นอกจากความวุ่นวายภายนอก ความขุ่นข้องของเราอาจมาจากการที่เราถูกกระทำในแง่ต่างๆ ซึ่งความขุ่นข้องของเรามักมาจากความคิดที่ว่า ‘เราไม่ควรเจอกับสิ่งนี้’ เราไม่เคยเอาเปรียบใคร แต่สุดท้ายเราก็กลับถูกเอาเปรียบ ทำไมเรื่องแย่ๆ ถึงเกิดแต่กับเรา
แต่นอกจากปัจจัยภายนอกแล้ว หลักใหญ่หนึ่งของความรู้สึกไม่สงบกับตัวเราเองมักมองไปยังความขัดแย้งที่มีต่อใจ หรือตัวตนของเราเอง ซึ่งหมายความว่า ความขัดแย้งภายนอกอาจเป็นสิ่งที่เราจัดการได้ แต่ถ้าเราไม่มีความสงบกับตัวเอง ก็นับเป็นปัญหาที่เป็นนามธรรมและจัดการยาก
ความขัดแย้งที่เรามีต่อตัวเองจึงมักมาจากความไม่พอใจ ความผิดหวังกับตัวเอง เพราะเรามักความคาดหวังอะไรบางอย่างกับตัวเอง ว่าเราควรเป็นแบบไหน อยากเป็นแบบไหน โดยสิ่งที่เราคิดและมองเห็นอยู่เสมอ คือความผิดพลาดต่างๆ ของตัวเอง เป็นความผิดพลาดทั้งเกิดจากสิ่งที่เราทำ หรือเป็นลักษณะบางอย่างในตัวของเราที่เราอยากให้มันหายไป
ดังนั้น การหาความสงบอย่างแรกในตัวเรา คือการหยุดความยุ่งเหยิงในหัวแล้วหันหน้าตอบรับข้อบกพร่องกับความผิดพลาดต่างๆ ที่เราเคยรู้สึกว่าเป็นหนามที่ยอกอยู่ในหัวใจ ทั้งนี้ การมอบสันติให้กับตัวเองยังอาจพาเรากลับไปยังแนวคิดเรื่องการยอมรับตัวเอง ซึ่งเป็นการนำความขุ่นข้องใจที่มีต่อตัวเองออกไปด้วย
ไม่ถึงกับรัก ไม่ถึงกับใจดี แค่สร้างสันติก่อน
คำว่า การหาสันติกับตัวเราเอง อาจเป็นอีกหนึ่งคำคลีเช่ที่พยายามให้เรากลับมารักและใจดีกับตัวเอง แต่ถ้าเรามองแนวคิดเรื่องสันติภาพ หรือการแสวงหาความสันติ-ในแง่นี้คือระหว่างความรู้สึกกับตัวตนของเรา
การแสวงหาสันติภาพอาจดูเป็นภาคปฏิบัติมากกว่า คือเข้าใจง่ายและอาจปฏิบัติง่ายมากกว่าการเรียกร้องแนวคิดสำคัญๆ เช่น การรักตัวเอง ที่เชื่อว่าจะนำไปสู่การรักคนอื่น เป็นความรักที่เรียกร้องให้เรามีความรู้สึก นั่นคือการรู้สึกรัก บางครั้งการรู้สึกรักก็อาจเป็นสิ่งที่เราต้องตั้งอกตั้งใจ และนำไปสู่แนวคิดอื่นๆ เช่น การขุดพรวนดูแลตนเอง
ทว่าสันติภาพเป็นความสัมพันธ์ที่ใช้ในระดับตัวตน ไปจนถึงความสัมพันธ์ระหว่างรัฐ การที่รัฐ กลุ่มบุคคล หรือผู้คนมีสันติต่อกันเป็นเบื้องต้น โดยอาจไม่ต้องมีความรักต่ออีกฝ่ายเป็นเงื่อนไขก็ได้ มีแค่สันติภาพอย่างเดียวเป็นจุดเริ่ม คือเราไม่ขัดแย้งกัน ยอมรับกัน และอยู่ร่วมกันเป็นเบื้องแรก
ความคิดเรื่องสันติกับตัวเราเองก็อาจตีความไปในทำนองเดียวกันได้ โดยเราสามารถเริ่มจากการหยุดความยุ่งเหยิง ยอมรับตัวเอง กระทั่งการเริ่มด้วยสันติ ซึ่งอาจหมายถึงความสงบ เป็นภาวะที่เป็นกลาง ยังไม่ต้องรู้สึกทั้งรักหรือชังตัวตน แต่คือความเป็นไปของเราเองที่จะดำเนินสิ่งต่างๆ ไปอย่างสงบ ตามเรื่องราว ตามจังหวะ ไม่เรียกร้องต่อตนเอง ไม่จำเป็นต้องใจดี เป็นความเข้าใจในสิ่งที่ตัวเราเองจะแก้ไขให้เป็นไปอย่างสมควร และทำเท่าที่ทำได้
แม้ประเด็นเรื่องการกลับมาหาความสงบสุขในใจจะเป็นคำแนะนำที่อาจฟังดูง่าย แต่เราเข้าใจดีว่าจิตใจของเรามีความยุ่งยากยุ่งเหยิงอยู่เสมอ ในหลายความรู้สึก เช่น ความรู้สึกที่เราไม่ชอบในสิ่งที่เกิดขึ้นกับเราเอง ไม่ชอบบางอย่างของตัวเราเอง ล้วนเป็นสิ่งที่จัดการได้ยาก แต่การพยายามค่อยๆ จัดการก็เป็นเรื่องจำเป็น
ดังนั้น การค่อยๆ หยุด ค่อยๆ หาความสงบ ลดการทำสงครามกับตัวเรา ลดการทะเลาะเบาะแว้งกับโชคชะตาของเราก่อน จึงอาจเป็นขั้นแรกๆ ที่เราจะสามารถค่อยๆ จัดการความรู้สึก ทำความเข้าใจตัวตนที่ซับซ้อน ปล่อยมือจากความรู้สึกเสียใจหรือเสียดาย จนค่อยๆ สร้างความสงบสุขในใจ และเริ่มเป็นมิตรกับตัวเองได้
อ้างอิงจาก
