ด้วยความยิ่งใหญ่ของคนเชื้อสายจีน โดยเฉพาะเรื่องจำนวนประชากรที่สุดในโลก วัฒนธรรม ประเพณี ภาษารวมถึงความเชื่อของจีน ต่างก็แพร่หลายมีอิทธิพลไปในหลายประเทศ ‘วันตรุษจีน’ จึงเป็นวันสำคัญที่มีการเฉลิมฉลองกันในแทบทุกมุมโลก
น่าสนใจเหมือนกันว่า คนเชื้อสายจีนที่มีอยู่ทุกมุมโลกนี้ ถ้าไม่ใช่ประเทศจีนแล้ว พวกเขาอพยพ ย้ายถิ่นฐานไปอยู่ที่ไหนกัน ประเทศไหนเป็นประเทศยอดนิยมที่ชาวจีนย้ายไป และในช่วงเทศกาลตรุษจีน ที่สีแดงสะบัดทั่วเยาวราชนี้
The MATTER จึงขอพาไปดู 8 ประเทศที่มีชาวจีน (รวมถึงเชื้อสายจีน) อาศัยอยู่มากที่สุดในโลกกัน
ในโลกนี้มีคนจีนโพ้นทะเล ที่อาศัยอยู่ในประเทศอื่นๆ ที่ไม่ใช่ในจีน ไต้หวัน ฮ่องกง และมาเก๊ามากถึง 50 ล้านคน กระจายอยู่ทั่วโลก ซึ่งแต่เดิมจีนมีการค้าขายเดินเรือและความสัมพันธ์กับประเทศอื่นๆ มานานแล้ว แต่เพิ่งมีการเริ่มอพยพออกจากบ้านเกิดไปหาโอกาส ในการสร้างงาน สร้างอาชีพในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1850 แต่สงครามอินโดจีน และความไม่แน่นอนต่างๆ ในภูมิภาคนี้ทำให้ชาวจีนเริ่มหาจุดหมายใหม่ๆ โดยในตั้งแต่ทศวรรษที่ 1950 ชาวจีนเริ่มไปไกลถึงญี่ปุ่น อเมริกาเหนือ ยุโรป และออสเตรเลีย และประเทศที่มีชาวจีนและเชื้อชาติจีนอาศัยอยู่มากที่สุด ก็คือ
1. THAILAND : ประมาณ 9.3-10.3 ล้านคน
ใช่แล้ว ประเทศไทยนี่เองที่มีชาวจีน และเชื้อสายจีน (ลูกหลานคนจีนรุ่นต่อมา) อาศัยอยู่มากที่สุดเป็นอันดับ 1 ของโลก โดยเป็นสัดส่วนประมาณ 14% ของประชากรไทยทั้งหมด แต่ชาวจีนและเชื้อสายจีนในไทย ซึมซับความเป็นไทย และผสานกับสังคมไทย ทำให้ชาวจีนที่อพยพมาโดยเฉพาะรุ่นที่ 2 และ 3 มักรู้ว่าตนมีเชื้อสายจีน แต่ไม่ได้รู้สึกว่าตนเป็นคนจีน ทั้งไม่ได้ใช้ภาษาจีนเป็นภาษาหลัก รวมถึงอาจจะไม่สามารถพูดได้เลย และใช้ชื่อเป็นภาษาไทย
แต่ถึงอย่างนั้น ชาวจีนและเชื้อสายจีนในประเทศไทย ก็สามารถเข้ากับสังคมคนส่วนมากในประเทศได้อย่างไม่มีปัญหา ทั้งยังมีไชน่าทาวน์ บนถนนเยาวราชที่อายุเก่าแก่กว่า 200 ปี และเป็นไชน่าทาวน์ที่มีชื่อเสียง และโด่งดังในหมู่นักท่องเที่ยวอันดับต้นๆ ของโลกด้วย
2. MALAYSIA : ประมาณ 6.9-7.4 ล้านคน
ประเทศเพื่อนบ้านทางใต้อย่างมาเลเซีย เป็นประเทศที่ตามเรามาติดๆ ที่มีประชากรชาวจีน และเชื้อสายจีนอันดับ 2 ของโลก ซึ่งมากถึง 23% ของประชากรทั้งหมด โดยประชากรจีนมาเลย์ส่วนใหญ่มักอาศัยอยู่ในเขตเมือง และเป็นกลุ่มมีชื่อเสียงในด้านเศรษฐกิจและสังคม ครองกิจการธุรกิจและการพาณิชย์ในประเทศ แต่ในปี 2010 มีรายงานจาก World Bank ว่ามีชาวมาเลย์พลัดถิ่นอพยพจำนวนเกือบล้านคน ซึ่งส่วนใหญ่มีเชื้อชาติจีน โดยเหตุผลหลักในการอพยพของชาวจีนมาเลย์คือ หาสภาพเศรษฐกิจและสังคมที่ดีกว่า ทั้งความรู้สึกไม่เท่าเทียมในสังคมมาเลเซีย
3. USA : ประมาณ 3.8-4.8 ล้านคน
สหรัฐฯ อเมริกา ประเทศที่มีผู้อพยพจากหลากหลายทวีปทั่วโลก เป็นประเทศอันดับ 3 ที่มีจำนวนประชากรจีนและเชื้อสายจีน โดยชาวจีนอพยพถือเป็นกลุ่มเชื้อชาติต่างชาติที่มีจำนวนมากเป็นลำดับ 3 รองจาก ชาวเม็กซิกัน และชาวอินเดีย ชาวจีนและเชื้อชาติจีนมักอาศัยในรัฐแคลิฟอร์เนียมากที่สุด ซึ่งมีไชน่าทาวน์ที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศอยู่ที่รัฐนี้ ในเมืองซานฟรานซิสโก
4. INDONESIA : ประมาณ 2.8-3 ล้านคน
ประเทศที่มีประชากรมุสลิมเยอะที่สุดของโลกอย่างอินโดนีเซีย ก็มีประชากรชาวจีนเป็นอันดับ 4 ของโลกเช่นกัน โดยชาวจีนในอินโดนีเซียมักอยู่ในกลุ่มผู้มีอิทธิพล ควบคุมเศรษฐกิจของประเทศ แต่ในอดีตชาวจีนและเชื้อชาติจีนในอินโดฯ ต้องเผชิญกับการถูกลิดรอนสิทธิและกีดกัน ทั้งด้านการศึกษา การทำงาน รวมถึงการใช้ภาษา เพื่อหลอมรวมคนจีน ทั้งชาวจีนและเชื้อชาติยังมักตกเป็นเป้าจากการถูกประท้วงจากคนในท้องถื่นด้วย
5. SINGAPORE : ประมาณ 2.8 ล้านคน
สิงคโปร์ ประเทศใหม่ที่ตั้งมาได้กว่า 50 ปี กลายเป็นประเทศเดียว (นอกจากจีน) ที่มีประชากรชาวจีนและเชื้อชาติจีนเป็นชนกลุ่มใหญ่ของประเทศ คือประมาณ 77% ของประชากรทั้งหมด ชาวจีนในสิงคโปร์มักคงเอกลักษณ์และวัฒนธรรมความเป็นจีน รวมถึงการพูดภาษาจีนเป็นภาษาที่ 2 รองจากอังกฤษ ทั้งยังมักเรียกตัวเองว่าเชื้อชาติจีน มากกว่าแทนว่าตนเองเป็นจีนอพยพ
6. CANADA : ประมาณ 1.4-1.7 ล้านคน
แคนาดาประเทศที่เปิดรับความหลากหลายอย่างกว้างขวาง ก็เป็นหนึ่งในประเทศที่มีประชากรชาวจีนนิยมอพยพไปอาศัยอยู่ โดยมีประชากรชาวจีนและเชื้อสายจีนคิดเป็นประมาณ 5.1% ของประเทศ กลุ่มคนจีนที่ใหญ่ที่สุดอยู่ที่เมืองโตรอนโต ทั้งยังเป็นประเทศที่มีไชน่าทาวน์อยู่ตามเมืองใหญ่ต่างๆ ทั้งแวนคูเวอร์, ออตตาวา, คัลการี และอีกหลายเมือง
7. MYANMAR : ประมาณ 1.6 ล้านคน
พม่าเป็นประเทศลำดับที่ 7 ที่มีชาวจีนและเชื้อสายจีนอพยพไปอยู่ คิดเป็นสัดส่วนประชากรประมาณ 3% ของทั้งหมด โดยในอดีตพม่าก็เป็นอีกประเทศที่เคยมีการแบ่งแยกและต่อต้านชาวจีนอย่างรุนแรง เพราะการแพร่ขยายของวัฒนธรรมจีนในพม่า แต่ในปัจจุบันชาวจีนและเชื้อชาติจีนในพม่าเริ่มผสมผสานเข้ากับสังคมพม่าได้ เพราะพวกเขายอมรับศาสนาท้องถิ่น ร่วมทำบุญบริจาควัด พูดภาษาพม่า รวมถึงมีชื่อพม่า
8. PHILIPPINES : ประมาณ 1.3-1.5 ล้านคน
ฟิลิปปินส์ เป็นประเทศที่มีประชากรจีนและเชื้อชาติจีนประมาณ 1.8% ของประเทศ รุ่นแรกๆ ของคนจีนอพยพมาตั้งแต่ฟิลิปปินส์ยังเป็นอาณานิคมของสเปน โดยเข้ามาเป็นกรรมกรใช้แรงงาน แต่ในปัจจุบันคนจีนและเชื้อชาติจีนส่วนใหญ่ กลับมีคุมภาคธุรกิจส่วนใหญ่ รวมถึงยังมีอิทธิพลในเศรษฐกิจของประเทศ ฟิลิปปินส์เป็นประเทศที่มีไชน่าทาวน์เก่าแก่ที่สุดในโลก อยู่ที่เมืองหลวงอย่างมะนิลา
นอกจาก 8 ประเทศนี้ ยังมีประเทศที่น่าสนใจที่มีชาวจีนอพยพไปมาก อย่างเปรู ในแถบลาตินอเมริกา ที่มีคนจีนมากถึง 9 แสน – 1.3 ล้านคน มากถึงกว่า 3% ของประเทศ ทั้งยังคงใช้ภาษาจีนควบคู่กับภาษาท้องถิ่นอย่างภาษาสเปน และเกชัว
*หมายเหตุ : เกณฑ์ในการวัดจำนวนประชากรชาวจีนทั้งหมดของแต่ละแหล่งข้อมูลนั้นมีจำนวนที่ต่างกัน แต่โดยประมาณจะมีจำนวนคล้ายคลึงกัน (เช่นแห่งหนึ่งระบุว่า 9 ล้านคน ส่วนอีกแห่งระบุว่า 10 ล้าน เราจึงประมาณรวมกันว่า 9-10 ล้านคน เป็นต้น) ทั้งการรวบรวมข้อมูลในครั้งนี้ยังมาจากหลายแหล่งข้อมูล ซึ่งทุกแหล่งจะนับชาวจีนรวมถึงลูกหลานเชื้อสายจีนที่มีบรรพบุรุษเป็นชาวจีนด้วย
อ้างอิงจาก
http://factsanddetails.com/
https://factfinder.census.gov/
https://www.migrationpolicy.org/
http://www.culturaldiplomacy.org/
