เชียงใหม่มีน้องห่านได้รับเลือกมาทำงาน เป้าหมายเดิมของเหล่าห่านคูเมืองคือร่วมกำจัดจอกแหน ช่วยดูแลระบบนิเวศของเมืองเชียงใหม่
ผลการทำงานตามหน้าที่ที่ตั้งใจคือดูแลระบบนิเวศ ยังไม่ปรากฏชัด แต่ปรากฏว่าน้องห่านคูเมืองกลับกลายเป็นจุดขายใหม่ของเมืองเชียงใหม่ ทำให้คูเมืองที่เคยไม่มีผู้คนกลับมีชีวิตชีวา ชาวเชียงใหม่และประชาชาต่างไปนั่งเล่น ไปนั่งดูเหล่าน้องๆ พนักงานรัฐกลุ่มใหม่ ทำให้คูเมืองกลายเป็นพื้นที่ธรรมชาติ พื้นที่สาธารณะ ฮีลใจ เนิบช้าไปโดยปริยาย กลายเป็นได้ผลพิเศษ เป็นการทดลองเมือง
แถมที่น่ารักขึ้น จากเทศบาลเชียงใหม่ ทางสวนของอบจ. เมืองเชียงใหม่ ก็จัดหาหงส์มาเลี้ยงไว้ในทะเลสาบของสวนกับเขาบ้าง ผลก็ได้คล้ายกันคือทำให้บรรยากาศของสวนสาธารณะคึกคักขึ้น มีผู้คนไปออกกำลังกาย เดินเล่น และชมหงส์กันอย่างคึกคัก
การใช้หงส์ของจังหวัดเชียงใหม่ นอกจากจะเป็นการทดลองใช้สัตว์ทำงานแล้ว ยังทำให้มองเห็นว่าพื้นที่เมือง มีระบบนิเวศที่ไม่ได้มีแค่มนุษย์ แต่เมืองมีสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่อาจเข้ามาร่วมดูแลและทำประโยชน์ให้ระบบนิเวศของเมืองดีขึ้นได้ ในทางกลับกัน ไม่เพียงเท่านั้นในระยะยาว เมืองก็อาจคิดเผื่อหรือทำเผื่อสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ซึ่งในที่สุดแล้ว การมีสิ่งมีชีวิตที่หลากหลาย ก็อาจส่งผลทั้งต่อพื้นที่กายภาพของเมือง และส่งผลดีต่อจิตใจและความรู้สึกของคนเมืองเองด้วย
นอกจากน้องห่านที่เชียงใหม่แล้ว The MATTER ขอพาไปย้อนดูเหล่าเจ้าพนักงานจากสารพัดสายพันธุ์ ที่หลายเมืองใหญ่เริ่มเลี้ยงดูเหล่าน้องๆ ไว้เพื่อให้ช่วยงานในการดูแลระบบนิเวศของเมือง จากเหล่าแพะที่ใช้ความหิวในการจัดการวัชพืชในพื้นที่เข้าถึงยาก แถมยังป๊อปจนกลายเป็นผู้พิทักษ์เมือง และเหล่าฝูงแกะที่เมืองในยุโรปใช้เพื่อทั้งประหยัดค่าใช้จ่ายแถมเป็นซอร์ฟพาวเวอร์น่ารักๆ ของพื้นที่ด้วย
Goatham เหล่าแพะผู้พิทักษ์ ทั้งเมืองทั้งไฟป่า
ที่อเมริกามีการใช้แพะในระดับนโยบายเมือง เพื่อให้เหล่าน้องแพะลงมือช่วยเล็มวัชพืชที่ปกติจะเข้าถึงหรือกำจัดได้ยาก
หนึ่งในตัวอย่างสำคัญคือการปล่อยแพะที่สวน Riverside Park ที่เมืองนิวยอร์ก ความสำคัญของการใช้แพะคือพื้นที่สวน มีลักษณะเป็นสวนป่าที่ทั้งรก เป็นเนินเข้าถึง ทำงานยาก และตัวพื้นที่วัชพืชสำคัญเป็นพืชรุกราน ทำให้ระบบนิเวศเสียหาย เจ้าหน้าที่เข้าไปจัดการทำงานไม่ได้ ดังนั้นเจ้าฝูงแพะจึงทำหน้าที่ในการปีนเข้าถึงเนินต่างๆ รวมถึงใช้ความหิวของมันเล็มวัชพืชได้อย่างมีประสิทธิภาพและแม่นยำ
กรณีของสวน Riverside Park น้องแพะเริ่มทำงานมาตั้งแต่ 5 ปีที่แล้ว และกลายเป็นธรรมเนียมที่ทุกๆ หน้าร้อนจะปล่อยกลุ่มแพะเข้าไปยังพื้นที่เนินตามที่กำหนดว่าปีนั้นจะไปจัดการพื้นที่ไหน เมื่อจบงานเจ้าหน้าที่ดูแลสวนก็จะเข้าดูแลไม้ใหญ่ และปลูกไม้พื้นถิ่นอื่นๆ เพื่อรักษาระบบนิเวศเดิมไว้ เจ้าแพะทำงานได้ดี แถมผู้คนก็รักชอบ จึงมีเทศกาลการปล่อยแพะในสวน และพวกมันได้ชื่อว่าเป็นผู้พิทักษ์ Goatham
นอกจากกรณีสวน ด้วยความสามารถอันหิวกระหายของฝูงแพะ ศักยภาพในการปีนป่าย และการกินวัชพืชของพวกมัน ในพื้นที่ที่เป็นภูเขาและพื้นที่ราบโล่ง กรณีของเมืองแคลิฟอเนียร์ที่มักเผชิญไฟป่า ก็มีโครงการร่วมของภาครัฐ ในการนำเอาฝูงแพะไปกินวัชพืชในบริเวณพื้นที่เสี่ยงเพลิงไหม้ต่างๆ พวกแพะจะกินวัชพืช ทำให้แนวพื้นที่ที่แพะเล็มกลายเป็นแนวกันไฟตามธรรมชาติ ทั้งวัชพืชต่างถิ่นที่ถูกถอนออกไปยังส่งเสริมให้พืชท้องถิ่นเติบโต ซึ่งมักจะเป็นผลดีที่ช่วยป้องกันไฟป่าได้ แพะนี้ภายหลังมีระบบร่วมมือ คือบริการแพะไปกินในพื้นที่ พร้อมสุนัขเลี้ยง คือทำเป็นโครงการเป็นเรื่องเป็นราว
แกะแทะหญ้ากับผลทางอ้อมอื่นๆ
มีแพะแล้วก็ต้องมีแกะ ที่หลายประเทศในแถบยุโรปมีการจ้างแกะ เพื่อเข้าไปทำงานกินหญ้าในพื้นที่ประหนึ่งเครื่องตัดหญ้า หนึ่งในการทดลองที่สำคัญคือการที่เมืองปารีสยืมน้องแกะมาเล็มหญ้าในปี 2013 จากโรงเรียนทางการเกษตร เพื่อคอยเล็มหญ้ารอบๆ อาคารหอจดหมายเหตุของเมือง ซึ่งปารีสเคยมีกรณีใช้ทั้งแกะและแพะเข้ามาช่วยทำงาน เช่น พิพิธภัณฑ์ลูร์วฟ์ก็เคยใช้แพะมาเล็มหญ้า หรือมีกรณีของคนเลี้ยงแกะที่เริ่มกิจการเล็กๆ จากความชอบในแกะ และขยายกลายเป็นงานรับจ้างกำจัดวัชพืชซึ่งเกิดขึ้นก่อนปี 2013
ความน่าสนใจคือด้วยความคิดเชิงนิเวศ และความสนใจในการเกษตร ทำให้ฝรั่งเศสเป็นหนึ่งในประเทศที่เกิดกิจการให้เช่าแกะ เปิดบริการยืมฝูงแกะเพื่อไปเล็มหญ้ากำจัดวัชพืชในพื้นที่ต่างๆ สำหรับประเทศแถบยุโรป ถือเป็นกระแสที่ผู้คน เมืองและบริษัทต่างๆ ให้การตอบรับ ถือเป็นการสนับสนุนกลุ่มอาชีพใหม่ๆ และพร้อมกันนั้น ภาพของฝูงแกะในพื้นที่ราชการหรือพื้นที่เมือง รวมถึงพื้นที่ต่างๆ ยังสร้างความรื่นรมย์ให้กับผู้คน กระทั่งขี้แกะเองก็ส่งเสริมความหลากหลายทางชีวภาพให้กับพื้นที่ด้วย
สุดท้าย ทั้งห่าน แพะ แกะ ถือเป็นความสัมพันธ์ที่มนุษย์นำมาพาสรรพสัตว์และธรรมชาติให้ทั้งเข้ามาเป็นประโยชน์ และนำพวกมันมาอยู่ใกล้กับมนุษย์ การปรากฏตัวของสรรพสัตว์ มีงานศึกษาพบว่าช่วยสร้างความรื่นรมย์ให้กับมนุษย์ นึกภาพการที่เราเจอกระรอก แกะ แพะหรือห่านในเมือง เมืองที่เคยแห้งแล้งก็ดูมีชีวิตขึ้น
ในทางกลับกัน การปรากฏตัวของพวกมัน รวมถึงการใช้งานพวกมัน ทำให้เรามองเห็นพื้นที่เมืองที่มีมิติมากขึ้น มีระบบนิเวศ มีสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่พวกมันไม่ใช่แค่สร้างความรื่นรมย์ แต่อาจมาทำให้ระบบนิเวศหรือพื้นที่กายภาพของเราดีขึ้น รวมถึงอีกด้าน คือการที่พื้นที่เมืองก็ต้องคิดถึงชีวิตและความปลอดภัยของพวกมันด้วย
ความปลอดภัยที่ท้ายที่สุดก็อาจหมายถึงความปลอดภัยและคุณภาพชีวิตของเราเองด้วย
อ้างอิงจาก
