ไม่ว่าคุณจะเป็นเด็กจบใหม่ คนที่ทำงานอยู่ หรือคนที่เคยมีงานทำ แน่นอนล่ะ.. สิ่งหนึ่งที่คุณเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องถามตัวเองในวันนี้ (หรือไม่ก็ในสักวันหนึ่ง) ในมุมของหน้าที่การงานคือ “อนาคตเรา.. เอาไงต่อดี?”
เอาจริงๆ เราน่าจะเห็นบทความเรื่อง ‘งาน/ทักษะที่เป็นที่ต้องการในอนาคต’ มาพอสมควร ถ้าลองสำรวจดูหลายๆ บทความ จะเห็นว่ามีการอ้างอิงจาก World Economic Forum (WEF) เป็นหลัก และบางส่วนจากฐานข้อมูลของ Linkedin แต่หลายครั้งก็เกิดคำถามว่า สิ่งที่ “เขาบอกว่า..” หรือคาดการณ์ไว้นั้น สถานการณ์มันเป็นอย่างไรในประเทศไทย
ยิ่งในปีที่มีการแพร่ระบาดของไวรัส COVID-19 ซึ่งส่งผลกับสภาพเศรษฐกิจและพฤติกรรมของผู้คน รวมไปถึงมีผลเปลี่ยนแปลงในตลาดงานด้วย อาชีพ-ทักษะที่เคยคาดการณ์กันมา หรือบางทีก็เป็นสิ่งที่เราวางแผนชีวิตไว้ อาจมีบางอย่างที่เปลี่ยนแปลงไป
แน่นอน.. คงจะดีถ้าเรารู้ว่าอาชีพหรือทักษะไหนที่จะได้ไปต่อในอนาคต เราอาจจะตอบคำถามว่า “อนาคตเรา.. เอาไงต่อดี?” ได้ดีขึ้น
ในระดับโลก (เขาบอกว่า..) ยังไงกันบ้าง?
The Future of Jobs Report 2020 ของ World Economic Forum (WEF) หลักๆ พูดถึงผลกระทบจาก COVID-19 ที่ทำให้ภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม เร่งปรับตัวและเลือกใช้เทคโนโลยีแบบก้าวกระโดด ทำให้แรงงานคนจำนวนมาก หรือแม้แต่บางธุรกิจเองเริ่มถูกแทนที่ และเร่งรัดให้ ‘Future of Work’ มาถึงเร็วขึ้น หมายถึงว่างานที่บอกว่าอาจจะหายไป จะถูกเร่งให้หายไปเร็วขึ้น และจะมีงานในลักษณะใหม่เกิดขึ้น
โดยมีการคาดการณ์ว่าภายในปี ค.ศ.2025 จะมีราว 85 ล้านตำแหน่งงานอาจถูกยกเลิกไป และอีกราว 97 ล้านตำแหน่งงานใหม่จะเกิดใหม่ ซึ่งคาดว่าจะเป็นงานในลักษณะที่มนุษย์ทำงานร่วมกับเครื่องจักรและอัลกอริธึม
| อาชีพที่เป็นที่ต้องการ | ทักษะที่เป็นที่ต้องการ |
| 1. Data Analysts and Scientists
2. Digital Marketing and Strategy Specialists 3. Big Data Specialists 4. AI and Machine Learning Specialists 5. Software and Applications Developers 6. Supply Chain and Logistics Specialists 7. Strategic Advisors 8. Database and Network Professionals 9. Commercial and Industrial Designers 10. Business Development
|
1. การคิดวิเคราะห์และนวัตกรรม
2. การแก้ปัญหาที่ซับซ้อน 3. Active Learning และกลยุทธ์การเรียนรู้ 4. การคิดเชิงวิพากษ์ 5. การคิดริเริ่มสร้างสรรค์และสร้างความแปลกใหม่ 6. การแก้ปัญหาการใช้งานและออกแบบประสบการณ์ผู้ใช้ 7. ความเป็นผู้นำและการวางตัวในสังคม 8 ความยืดหยุ่น, ความอดทนต่อภาวะตึงเครียด และการปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ 9. การออกแบบเทคโนโลยีและโปรแกรม 10. การใช้ ติดตาม และควบคุมเทคโนโลยี 11. การใช้เหตุผล, การแก้ปัญหา และการระดมความคิด 12. การติดตั้งเทคโนโลยีและการบำรุงรักษา 13. การจัดการพนักงาน 14. การใส่ใจรายละเอียดและสร้างความไว้วางใจ 15. ความฉลาดทางอารมณ์ |
ทีนี้ลองมาดูใน รายงานของ LinkedIn กันบ้าง ปกติแล้ว LinkedIn ก็ได้ทำการวิเคราะห์ฐานข้อมูลตำแหน่งงานเป็นประจำทุกปี ปีนี้ก็ได้ทำเพื่อหวังจะช่วยคนที่สูญเสียงานจากช่วงวิกฤตนี้ ให้สามารถหางานใหม่ๆ เพื่อเลี้ยงชีพต่อไปได้ หรือช่วยให้คนที่คิดจะลองย้ายไปสู่สายงานใหม่ๆ เห็นโอกาสมากขึ้น ในรายงานนี้จึงได้มีการวิเคราะห์ทักษะที่จำเป็นสำหรับสายงานนั้นๆ อีกทั้งร่วมมือกับ Microsoft และ GitHub เลือกคอร์สอัพสกิลแต่ละด้านมาให้เรียนฟรี (ถึงมีนาคม 2021 เท่านั้นนะ)
| ตำแหน่งที่มีการจ้างเพิ่มขึ้นสูงสุดในช่วง 4 ปี | ทักษะที่เป็นที่ต้องการ |
| 1. Software Developer (22.7 ล้านตำแหน่ง)
2. Sales Representative (17.8 ล้านตำแหน่ง) 3. Customer Service Specialist (4.2 ล้านตำแหน่ง) 4. Project Manager (3.9 ล้านตำแหน่ง) 5. IT Administrator (3.9 ล้านตำแหน่ง) 6. Digital Marketing (1.6 ล้านตำแหน่ง) 7. IT Support (1 ล้านตำแหน่ง) 8. Graphic Design (6.54 แสนตำแหน่ง) 9. Data Analyst (6 แสนตำแหน่ง) 10. Financial Analyst (3.6 แสนตำแหน่ง) |
Hard Skills
1. Blockchain 2. Cloud computing 3. การคิดวิเคราะห์และการให้เหตุผล 4. ปัญญาประดิษฐ์ (AI) 5. UX design 6. การวิเคราะห์ธุรกิจ 7. Affiliate marketing 8. ความสามารถในการขาย 9. การคิดคำนวณโดยอิงหลักวิทยาศาสตร์ 10. ผลิต/ตัดต่อวิดีโอ
Soft Skills 1. ความคิดสร้างสรรค์ 2. ความสามารถในการจูงใจ 3. การทำงานร่วมกับผู้อื่น 4. ความสามารถในการปรับตัว 5. ความฉลาดทางอารมณ์ |
ในประเทศไทย (เขาบอกว่า..) ยังไงกันบ้าง?
ข้อมูลจาก WEF และ LinkedIn ชวนให้เราสงสัยว่า ตลาดแรงงานไทยเป็นไปตามนั้นด้วยหรือเปล่า? (แม้ WEF จะมีส่วน Country and Industry Profiles ที่ให้เลือกสำรวจเฉพาะประเทศไทยแล้วก็ตาม แต่ข้อมูลก็ยังเป็นไปในทิศทางเดียวกันกับระดับโลก) เราเลยเริ่มดูจากฐานข้อมูล SMART Job ของกระทรวงแรงงาน พบว่า
| 10 อาชีพที่มีความต้องการจ้างงานสูงสุด | ทักษะแรงงานที่ตลาดแรงงานต้องการ |
| 1. ตัวแทนนายหน้าขายบริการธุรกิจอื่นๆ (2,487 ตำแหน่ง)
2. พนักงานขายสินค้า (ประจำร้าน) , พนักงานขายของหน้าร้าน (2,767 ตำแหน่ง) 3. พนักงานบริการลูกค้า (1,074 ตำแหน่ง) 4. พนักงานบัญชี (870 ตำแหน่ง) 5. เสมียน, เจ้าหน้าที่จัดเก็บเอกสาร (800 ตำแหน่ง) 6. นักการตลาด ; เจ้าหน้าที่การตลาด ; เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการขาย (677 ตำแหน่ง) 7. แม่บ้านสำนักงาน (636 ตำแหน่ง) 8. เจ้าหน้าที่บันทึกสินค้าคงคลัง (609 ตำแหน่ง) 9. เสมียนพนักงานทั่วไป,พนักงานธุรการ (547 ตำแหน่ง) 10. เจ้าหน้าที่ฝ่ายบุคคล (113 ตำแหน่ง) |
Hard Skills
1. ความสามารถด้านคอมพิวเตอร์ 2. ความสามารถด้านภาษา (ภาษาอังกฤษ)
Soft Skills 1. เพียรพยายาม 2. อดทนต่ออุปสรรค 3. ทำงานร่วมกับผู้อื่น 4. รับมือกับความเครียดได้ 5. มีความน่าเชื่อถือ/รับผิดชอบ 6. เข้าสังคม 7. ความฉลาดทางอารมณ์ 8. ปรับตัว/ยืดหยุ่น 9. ซื่อสัตย์และมีจริยธรรม
|
ข้อมูลของปี 2563 รวบรวม ณ วันที่ 23 มกราคม 2564
ในมุมของภาคเอกชน จากฐานข้อมูลของ Adecco และการสำรวจของ Manpower Thailand พบอาชีพและทักษะที่ตลาดแรงงานไทยต้องการ ดังนี้
| อาชีพที่ตลาดต้องการสูง (Adecco) | ทักษะที่ต้องการเพื่อพัฒนาการทำงาน (Manpower Thailand) |
|
1. ความสามารถทางภาษา
2. แก้ไขปัญหาที่ซับซ้อน 3. การเจรจาต่อรองและการโน้มน้าวใจ 4. การติดต่อสื่อสาร 5. การวางแผน 6. การคิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ 7. การบริหารจัดการบุคคล 8. การใช้งาน Social Media อย่างมีประสิทธิภาพ 9. ความเป็นผู้นำ 10. การบริหารจัดการเวลา |
จากข้อมูลต่างๆ (ที่เขาบอกว่า..) เราเห็นอะไร?
จากข้อมูลในระดับโลกและในประเทศไทยจากแหล่งที่รวบรวมมา จะเห็นว่า อาชีพที่เป็นที่ต้องการเหมือน/ร่วมสายงานเดียวกันคือ 1. นักวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analyst) 2. นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientist) 3. นักพัฒนาซอฟต์แวร์ (Software Developer) 4. นักการตลาดดิจิทัล (Digital Marketing) 5. ผู้จัดการโครงการ (Project Manager) 6. นักวิเคราะห์ด้านไฟแนนซ์ (Financial Analyst / Specialist)
| WEF | กระทรวงแรงงาน | Adecco | |
| 1. Data Analysts and Scientists
2. Digital Marketing and Strategy Specialists 3. Big Data Specialists 4. AI and Machine Learning Specialists 5. Software and Applications Developers 6. Supply Chain and Logistics Specialists 7. Strategic Advisors 8. Database and Network Professionals 9. Commercial and Industrial Designers 10. Business Development Professionals |
1. Software Developer
2. Sales Representative 3. Customer Service Specialist 4. Project Manager 5. IT Administrator 6. Digital Marketing 7. IT Support 8. Graphic Design 9. Data Analyst 10. Financial Analyst |
1. ตัวแทนนายหน้าขายบริการธุรกิจอื่นๆ
2. พนักงานขายสินค้า (ประจำร้าน) , พนักงานขายของหน้าร้าน 3. พนักงานบริการลูกค้า 4. พนักงานบัญชี 5. เสมียน, เจ้าหน้าที่จัดเก็บเอกสาร 6. นักการตลาด ; เจ้าหน้าที่การตลาด ; เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการขาย 7. แม่บ้านสำนักงาน 8. เจ้าหน้าที่บันทึกสินค้าคงคลัง 9. เสมียนพนักงานทั่วไป,พนักงานธุรการ 10. เจ้าหน้าที่ฝ่ายบุคคล |
1. Data Engineer / Data Analyst / Data Scientist
2. DevOps Engineer 3. Solution Architect 4. Sales Engineer / Technical Sales Manager 5. Production Manager 6. Project Manager 7. Financial Analyst 8. Digital Marketing Manager 9. Sales & Brand Manager 10. Quality & Production Engineer |
เราเลยลองเอาตำแหน่งงานเหล่านี้ไปค้นหาต่อในแพลตฟอร์มหางานอย่าง JobsDB, Job Thai, JobTopGun, JobBKK และ Blognone ของกระทรวงแรงงาน เพื่อลองดูตำแหน่งงานที่มีการจ้างงานในประเทศไทย ณ ปัจจุบัน พบจำนวนการจ้างงานดังนี้
| (ตำแหน่ง) | JobsDB | Job Thai | JobTopGun | JobBKK | Blognone |
| 1. นักวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analyst) | 59 | 361 | 12 | 9 | 10 |
| 2. นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientist) | 33 | 144 | 1 | 4 | 18 |
| 3. นักพัฒนาซอฟต์แวร์ (Software Developer) | 72 | 346 | 21 | 30 | 256 |
| 4. นักการตลาดดิจิทัล (Digital Marketing) | 140 | 383 | 33 | 159 | 31 |
| 5. ผู้จัดการโครงการ (Project Manager) | 206 | 726 | 33 | 113 | 103 |
| 6. นักวิเคราะห์ไฟแนนซ์ (Financial Analyst) | 20 | 32 | 2 | 0 | 25 |
ข้อมูล ณ วันที่ 23 มกราคม 2564
*ตำแหน่งงานเดียวกันอาจปรากฏในหลายเว็บ
ส่วนทักษะที่คาดว่าเป็นที่ต้องการนั้น ทักษะที่เหมือนกันในบริบทโลกและไทย ในส่วน Hard Skills คือ การคิดวิเคราะห์ (Analytical Thinking) และการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน (Complex Problem-solving) แต่ส่วนใหญ่จะเป็น Soft Skills อย่าง ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity) ความสามารถในการปรับตัว (Adaptability) ความสามารถในการจูงใจ (Persuasion) การทำงานร่วมกับผู้อื่น (Collaboration) และความฉลาดทางอารมณ์ (Emotional Intelligence)
| WEF | กระทรวงแรงงาน | Manpower Thailand | |
| 1. การคิดวิเคราะห์และนวัตกรรม
2. การแก้ปัญหาที่ซับซ้อน 3. Active Learning และกลยุทธ์การเรียนรู้ 4. การคิดเชิงวิพากษ์ 5. การคิดริเริ่มสร้างสรรค์และสร้างความแปลกใหม่ 6. การแก้ปัญหาการใช้งานและออกแบบประสบการณ์ผู้ใช้ 7. ความเป็นผู้นำและการวางตัวในสังคม 8 ความยืดหยุ่น, ความอดทนต่อภาวะตึงเครียด และการปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ 9. การออกแบบเทคโนโลยีและโปรแกรม 10. การใช้ ติดตาม และควบคุมเทคโนโลยี 11. การใช้เหตุผล, การแก้ปัญหา และการระดมความคิด 12. การติดตั้งเทคโนโลยีและการบำรุงรักษา 13. การจัดการพนักงาน 14. การใส่ใจรายละเอียดและสร้างความไว้วางใจ 15. ความฉลาดทางอารมณ์ |
Hard Skills
1. Blockchain 2. Cloud computing 3. การคิดวิเคราะห์และการให้เหตุผล 4. ปัญญาประดิษฐ์ (AI) 5. UX design 6. การวิเคราะห์ธุรกิจ 7. Affiliate marketing 8. ความสามารถในการขาย 9. การคิดคำนวณโดยอิงหลักวิทยาศาสตร์ 10. ผลิต/ตัดต่อวิดีโอ
Soft Skills 1. ความคิดสร้างสรรค์ 2. ความสามารถในการจูงใจ 3. การทำงานร่วมกับผู้อื่น 4. ความสามารถในการปรับตัว 5. ความฉลาดทางอารมณ์
|
Hard Skills
1. ความสามารถด้านคอมพิวเตอร์ 2. ความสามารถด้านภาษา (ภาษาอังกฤษ)
Soft Skills 1. เพียรพยายาม 2. อดทนต่ออุปสรรค 3. ทำงานร่วมกับผู้อื่น 4. รับมือกับความเครียดได้ 5. มีความน่าเชื่อถือ/รับผิดชอบ 6. เข้าสังคม 7. ความฉลาดทางอารมณ์ 8. ปรับตัว/ยืดหยุ่น 9. ซื่อสัตย์และมีจริยธรรม
|
1. ความสามารถทางภาษา
2. แก้ไขปัญหาที่ซับซ้อน 3. การเจรจาต่อรองและการโน้มน้าวใจ 4. การติดต่อสื่อสาร 5. การวางแผน 6. การคิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ 7. การบริหารจัดการบุคคล 8. การใช้งาน Social Media อย่างมีประสิทธิภาพ 9. ความเป็นผู้นำ 10. การบริหารจัดการเวลา
|
บทเรียนหนึ่งที่เราได้เรียนรู้จากปี ค.ศ.2020 คือ บางธุรกิจหรือแม้แต่บางอุตสาหกรรมสามารถล้มหายได้เพียงชั่วข้ามคืน เมื่อเกิดสถานการณ์ที่เหนือความคาดหมาย ขณะที่หลายธุรกิจก็ต้องการแรงงานที่มีทักษะใหม่อื่นๆ อย่างเร่งด่วน เพื่อสนับสนุนวิธีการทำงานที่ต้องเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
ก็เป็นไปได้ว่า สิ่งที่ “เขาบอกว่า..” เหล่านี้ อาจจะเป็นตัวเลือกที่ดี (หรืออย่างน้อยก็น่าเก็บไปคิด) สำหรับสายงานที่เราอยากเริ่มต้น ไปต่อ โยกย้าย หรือแม้แต่การเลือกอัพสกิลของเราเพิ่มเติมในอนาคต
ดูเพิ่มเติม
- Country and Industry Profiles : สำหรับใครที่อยากลองสำรวจข้อมูลของ WEF ในมุมแต่ละประเทศ หรือเจาะจงแต่ละอุตสาหกรรม https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020/in-full/country-and-industry-profiles
- Career Explorer : เครื่องมือจาก LinkedIn สำหรับใครที่อยากลองดูว่า ด้วยทักษะของเราที่มีอยู่ จะสามารถหางานได้ในตำแหน่งใดบ้าง และทักษะไหนที่เราอาจจะยังต้องสร้างเพิ่ม ลองดูได้ที่ https://linkedin.github.io/career-explorer
อ้างอิงจาก
- https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020
- https://opportunity.linkedin.com/skills-for-in-demand-jobs
- http://www.nso.go.th/sites/2014/DocLib13/ด้านสังคม/สาขาแรงงาน/แนวโน้มความต้องการแรงงาน/แนวโน้มความต้องการแรงงาน.pdf
- https://smartjob.doe.go.th/INF/EmploymentTrends/dashboard_trends
- https://adecco.co.th/th/knowledge-center/detail/salary-guide-2021
- https://www.manpowerthailand.com
