ผึ้งมีความหน้าที่สำคัญต่อระบบนิเวศ มันช่วยผสมเกสรกระจายพันธุ์พืช สร้างผลิตภัณฑ์รสชาติเยี่ยมให้กับมนุษย์ และสมองของพวกมันอาจฉลาดถึงระดับมีความสามารถในการรับรู้และมีอารมณ์ความรู้สึกอีกด้วย
ลาร์ส ชิตต์กา ศาสตราจารย์ด้านพฤติกรรมและประสาทสัมผัสของสัตว์ มหาวิทยาลัยลอนดอน และผู้เขียนหนังสือ ‘The Mind of a Bees’ บอกเราว่า จากการวิจัยเขาและทีมพบว่าผึ้งมีความตระหนักรู้และมีอารมณ์ความรู้สึก เขาเสริมว่า “การวิจัยของเราและห้องแล็บอื่นๆ พบว่า ผึ้งเป็นสิ่งมีชีวิตที่ฉลาดอย่างมาก พวกมันสามารถนับเลข, จดจำใบหน้าของมนุษย์ และสามารถเรียนรู้วิธิการใช้เครื่องมือและคอนเซปท์ที่เป็นนามธรรมได้”
ในด้านการทดสอบความจำของผึ้ง ชิตต์กาและทีมทดลองโดยให้ผึ้งดูรูปถ่ายของมนุษย์หลายภาพซึ่งเกี่ยวโยงกับการให้รางวัลเป็นน้ำตาล และหลังการทดลอง 10-20 ครั้ง ผึ้งก็เริ่มจดจำได้ว่าภาพของมนุษย์คนไหนที่เกี่ยวโยงกับรางวัลที่พวกมันจะได้รับ
ในด้านการทดสอบความสามารถในการนับเลข พวกเขาได้ทดลองตั้งสัญลักษณ์ไว้ 3 จุดก่อนถึงจุดมอบอาหาร ก่อนเพิ่มหรือลดจำนวนสัญลักษณ์ในระยะทางเท่าเดิม พวกเขาพบว่าเมื่อระยะทางระหว่างสัญลักษณ์สั้นลง ผึ้งมักจะร่อนลงพื้นในระยะทางสั้นลงเช่นกัน ขณะที่เมื่อไกลขึ้น ผึ้งจะร่อนลงในระยะทางไกลขึ้นเช่นกัน
พวกเขายังค้นพบว่ามีผึ้งบางตัวที่ฉลาดและโดดเด่นกว่าตัวอื่นในการทดลอง และผึ้งตัวอื่นมักจะเรียนรู้จากผึ้งตัวนั้น และพัฒนาเทคนิคบางอย่างที่ทำให้พวกมันสามารถไขโจทย์ของงานวิจัยได้ดีขึ้น ชิตต์กามองว่ามันมีวิธีการคิดบางอย่างในตัวพวกมัน ซึ่งคิดไปไกลว่าการทำตามผึ้งตัวอื่น แต่พยายามแก้ไขโจทย์ให้ได้ประสิทธิภาพสูงที่สุด
ชิตต์กาและทีมยังค้นพบว่า พวกมันมีอารมณ์ความรู้สึกบางอย่างอีกด้วย โดยพวกเขาได้จำลองการโจมตีของแมงมุมดอกไม้ หรือแมงมุมปูขี้นกเมื่อผึ้งร่อนลงเหนือดอกไม้ ซึ่งภายหลังการจำลองดังกล่าว ทีมวิจัยสังเกตเห็นว่าพวกมันมีความเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมอย่างเห็นได้ชัด ชิตต์กากล่าวว่า “พวกมันลังเลอย่างมากที่จะร่อนลงเหนือดอกไม้ และปฏิเสธที่จะร่อนลงทั้งที่พวกมันเห็นว่าไม่มีแมงมุมสักตัว”
ทางด้าน โจนาธาน เบิร์ช หัวหน้าทีมวิจัยด้านความรู้สึกสัตว์จากมหาวิทยาลัยเศรษฐศาสตร์และการเมืองลอนดอนให้ความเห็นว่าในมุมของเขามันเป็นไปได้มากที่ผึ้งจะมีอารมณ์ความรู้สึก อย่างไรก็ตาม ยังต้องมีงานวิจัยเพิ่มเติมเพื่อความชัดเจน
นักวิจัยกำลังเป็นกังวลถึงปรากฎการณ์รังผึ้งล่มสลาย (Colony Collapse Disorder) หรือปรากฏการณ์ที่อยู่ดีผึ้งก็หายไปจากรัง อาจไม่กลับมาหรือหนีไปตายที่ไหนสักแห่งนึง ซึ่งเกิดขึ้นมาแล้วหลายครั้งตั้งแต่ช่วงศตวรรษที่ 19 และรุนแรงที่สุดในปี 2006-2007 นักวิจัยยังสรุปสาเหตุไม่ได้ว่ามาจากสาเหตุอะไร แต่องค์กรที่ทำงานกับผึ้งอย่าง Bee Informed Partnership สรุปว่ามาจาก 4 สาเหตุคือ สารอาหารไม่ดี, ยาฆ่าแมลง, เชื้อโรค และปรสิตต่างๆ
อ้างอิง:
https://www.theguardian.com/technology/2019/feb/10/five-smart-things-honeybees-can-do
