หลายต่อหลายครั้งที่เกิดคดีข่มขืนขึ้นในบ้านเรา ก็มักมีคำอธิบายในทำนองที่โทษผู้ถูกกระทำว่าเป็นต้อตอของเรื่องราวทั้งหมด ประโยคเช่น ทำไมแต่งตัวโป๊? ทำไมไม่รักนวลสงวนตัว? ดูแลตัวเองไม่ดีพอ? ล้วนแล้วเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นให้เราเห็นกันบ่อยๆ
นอกจากปัญหา Victim blaming แล้ว คนอีกจำนวนไม่น้อยก็มักติดภาพจำว่า ผู้กระทำต้องมีลักษณะเหมือนในโจรผู้ร้ายในละคร หากแต่ว่าในความจริงแล้ว แต่ข้อมูลจากงานวิจัยกลับปรากฏว่า ‘คนใกล้ตัว’ นี่แหละที่มีโอกาสเป็นผู้ก่อเหตุมากที่สุด
The MATTER สำรวจข้อมูลจากงานวิจัยเรื่อง ‘รายงานสถานการณ์ความรุนแรงทางเพศ ประจำปี พ.ศ. 2558’ จัดทำโดยมูลนิธิหญิงชายก้าวไกล เพื่อค้นหาว่า สภาพปัญหาการข่มขืนในบ้านเรานั้นเป็นอย่างไร ใครคือกลุ่มเสี่ยงที่จะก่อเหตุ รูปแบบการข่มขืนที่ปรากฏบนสื่อหนังสือพิมพ์ไทยจำนวน 14 ฉบับว่าเป็นอย่างไร
อย่างไรก็ดี ข้อมูลเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของปัญหาข่มขืน ‘ที่ปรากฏเป็นข่าว’ เท่านั้น ซึ่งเป็นไปได้ว่ายังมีคดีอีกจำนวนไม่น้อยที่ยังไม่ถูกนำเสนอ
ประเภทข่าวข่มขืนบนหน้าหนังสือพิมพ์ไทย
สถิติข่าวข่มขืนในหนังสือพิมพ์
-ข่มขืน = 121 ข่าว (77.1%)
-ข่มขืนและชิงทรัพย์/กรรโชกทรัพย์ = 22 ข่าว (8.9%)
-ข่มขืนและฆ่า/ชิงทรัพย์ = 14 ข่าว (14%)
มูลนิธิหญิงชายก้าวไกล ได้เข้าไปสำรวจหนังสือพิมพ์ทั้งหมด 14 ฉบับได้แก่ ไทยรัฐ เดลินิวส์ ข่าวสด คมชัดลึก มติชน แนวหน้า ไทยโพสต์ กรุงเทพธุรกิจ บ้านเมือง สยามรัฐ พิมพ์ไทย ผู้จัดการรายวัน โพสต์ทูเดย์ และสยามกีฬา พบข่าวการกระทำความรุนแรงทางเพศ ทั้งหมดจำนวน 306 ข่าว โดยพบว่า มีข่าวข่มขืนทั้งหมด 157 ข่าว หรือคิดเป็น 51%
เมื่อเจาะลึกลงไปในข่าวประเภทข่มขืนเพียวอย่างเดียว จะพบรูปแบบของการข่มขืนเพิ่มเข้าไปอีก คือ ข่มขืนพร้อมกับชิงทรัพย์/กรรโชกทรัพย์ (8.9%) รวมถึงข่มขืนฆ่า/ชิงทรัพย์ (14%)
ใครก่อเหตุข่มขืนมากที่สุด?
ความสัมพันธ์ระหว่างผู้กระทำและผู้ถูกระทำในข่าวข่มขืน
-คนใกล้ตัว/บุคคลในคนครอบครัว : 83 ข่าว (52.7%)
-คนแปลกหน้า/รู้จักผ่านโซเชียลมีเดีย : 74 ข่าว (47.2%)
คำถามที่ตามมาทุกครั้งในข่าวข่มขืนคือ ใครเป็นผู้ลงมือกระทำความผิด ในงานศึกษาครั้งนี้พบว่า คนใกล้ตัวมีโอกาสที่จะเป็นผู้กระทำมากกว่า โดยมีสัดส่วนของข่าวที่คนใกล้ตัว/คนในครอบครัวเป็นผู้กระทำจำนวน 83 ข่าว (52.7%) ส่วนคนแปลกหน้าหรือรู้จักกันผ่านโซเชียลมีเดียมี 74 ข่าว (47.2%)
เมื่อภัยอยู่ใกล้ตัว
จำนวนข่าวข่มขืนที่กระทำโดยคนใกล้ตัว
-เพื่อนบ้าน/อยู่หมู่บ้านเดียวกัน/ตึกเดียวกัน : 31 ข่าว (37.35%)
-พ่อเลี้ยงกระทำลูกเลี้ยง = 7 ข่าว (8.43%)
-ครูกับนักเรียน หรือ อาจารย์กับลูกศิษย์ = 6 ข่าว (7.23%)
-เพื่อนลูก/เพื่อนพ่อ/เพื่อนน้อง = 5 ข่าว (6.02%)
-เพื่อนแฟน = 5 ข่าว (6.02%)
-พ่อกระทำลูก = 4 ข่าว (4.82%)
-เจ้านายกับลูกน้อง หรือนายจ้างกับลูกจ้าง = 4 ข่าว (4.82%)
-คบหาเป็นแฟนกัน = 4 ข่าว (4.82%)
-พระกระทำเด็กที่คุ้นเคย/พระกระทำชี = 4 ข่าว (4.82%)
-เพื่อนร่วมงาน/เป็นเพื่อนกัน = 3 (3.61%)
-อดีตสามีข่มขืนอดีตภรรยา = 1 ข่าว (1.20%)
-ลูกพี่/ลูกน้อง = 3 ข่าว (3.61%)
-น้าเขยข่มขืนหลาน = 2 ข่าว (2.41%)
-ลุงข่มขืนหลาน = 2 ข่าว (2.41%)
-หลานข่มขืนยาย = 2 ข่าว (2.41%)
ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ข่มขืนกับผู้ถูกข่มขืนที่ปรากฏเป็นข่าวนั้น เรียกได้ว่าค่อนข้างหลากหลาย ในกลุ่มที่เป็นคนใกล้ตัวนั้น พบว่า เพื่อนบ้านหรือคนที่อาศัยอยู่ละแวกเดียวกันเป็นผู้ก่อเหตุจำนวน 31 ข่าว (37.35%) รองลงมาคือพ่อเลี้ยงกระทำต่อลูกเลี้ยง 7 ข่าว (8.43%) ครูกับนักเรียน 6 ข่าว (7.23%) นอกจากนั้น ยังมีความสัมพันธ์ในรูปแบบอื่นๆ เช่น พ่อกระทำกับลูกแท้ๆ เจ้านายทำกับลูกน้อง พระกระทำกับเด็กที่คุ้นเคย พระกระทำกับชี รวมไปถึง หลานข่มขืนยาย
ภัยข่มขืนภายในรั้วบ้าน
จำนวนสถานที่เกิดเหตุในข่าวข่มขืน
-บ้าน/ห้องพักของผู้ถูกกระทำ = 38 ข่าว (24.2%)
-บ้าน/ห้องพักของผู้กระทำ = 35 ข่าว (22.3%)
-ริมถนน/ที่ร้าง/ซอยเปลี่ยว = 29 ข่าว (18.5%)
-ป่า/สวน/ไร่นา/ชายหาด = 25 ข่าว (15.9%)
-อื่นๆ วัด กุฏิพระ โรงเรียน ห้องน้ำ ฯลฯ = 30 ข่าว (19.1%)
แม้ว่าบ้านควรจะเป็นเซฟโซนที่เราควรรู้สึกอยู่แล้วปลอดภัย สบายใจจากปัญหาต่างๆ แต่สถิติที่งานวิจัยนี้ค้นพบคือ บ้านกลับกลายเป็นที่ก่อเหตุมากที่สุด โดยมีอัตราการเกิดเหตุ 46.5% รองลงมาคือริมถนนหรือตามที่ร้าง (18.5%) ป่า/สวน/ไร่นา/ชายหาด (15.9%) นอกจากนี้ยังมีสถานที่อื่นๆ ได้แก่ วัด โรงเรียน ห้องน้ำ
บาดแผลจากการถูกข่มขืน
ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับผู้ถูกข่มขืน
-ได้รับผลกระทบด้านจิตใจ หวาดผวา หวาดระแวง = 42 ข่าว (18.8%)
-สูญเสียทรัพย์ = 35 ข่าว (15.6%)
-ถูกบังคับให้มีเพศสัมพันธ์อีก = 31 ข่าว (13.8%)
-ถูกทำร้ายร่างกายสาหัส = 30 ข่าว (13.4%)
-ถูกขู่ฆ่าหากขัดขืน = 29 ข่าว (12.9%)
-เสียชีวิต = 20 ข่าว (8.9%)
-ถ่ายคลิป/ถ่ายรูปข่มขู่ = 12 ข่าว (5.4%)
-อื่นๆ ตั้งครรถ์ อวัยวะเพศฉีกขาด อับอาย ฯลฯ = 25 ข่าว (11.2%)
จากข้อมูลจากข่าวหนังสือพิมพ์ พบว่า การข่มขืนได้ทิ้งรอยแผลทั้งทางการภาพและสภาพจิตใจกับผู้ถูกกระทำอย่างรุนแรง โดยมี 42 ข่าว (18.8%) ที่ผู้ถูกกระทำรู้สึกว่าได้รับผลกระทบทางจิตใจ หวาดผวา หวาดระแวง รองลงมาคือ สูญเสียทรัพย์ 35 ข่าว (15.6%) ถูกบังคับให้มีเพศสัมพันธ์กับผู้กระทำอีก 31 ข่าว (13.8%) ถูกทำร้ายร่างกายสาหัส 30 ข่าว (13.4%) ถูกขู่ฆ่าหากขัดขืน 29 ข่าว (12.9%) และถูกฆ่าเสียชีวิต 20 ข่าว (8.9%)
งานวิจัยตั้งข้อสรุปเอาไว้ว่า สาเหตุสำคัญที่ทำให้การข่มขืน ดูเหมือนว่าจะไม่ใช่การแต่งตัว หรือ รูปร่างหน้าตาของผู้ถูกกระทำ หากแต่รากเหง้าของปัญหาที่แท้จริง คือระบบคิดชายเป็นใหญ่ของผู้กระทำที่มองผู้หญิงเป็นเพียงวัตถุทางเพศ และคิดว่าตนมีอำนาจเหนือกว่า
“การข่มขืน การอนาจาร การพยายามข่มขืน การรุมโทรม ถือเป็นการใช้อำนาจผ่านร่างกายเรือนร่างของผู้ที่คิดว่าอ่อนแอกว่าตน หรือผู้ที่คิดว่าตนสามารถบังคับควบคุมผู้ถูกกระทำได้ หลายกรณีที่ผู้กระทำถูกทำร้ายร่างกายจนสาหัส และหลายรายเสียชีวิต แสดงถึงการใช้อำนาจของผู้ที่แข็งแรงกว่าและคิดว่าตนเหนือกว่ากระทำต่อผู้ที่ไม่มีทางสู้” งานวิจัยระบุ