เรื่องเหล้านี่ดูจะเป็นเรื่องใหญ่สำหรับบ้านเราพอสมควร ก่อนหน้านี้ก็มีกฏหมายและคำเตือนถูกส่งไปยังวงการโฆษณาและคนดังทั้งหลาย ว่าให้ระวังการโพสต์ภาพเหล้าเบียร์ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทั้งหลายลงโซเชียลเพราะอาจมีความผิดตาม พ.ร.บ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ. 2551 ซึ่งไม่นานมานี้คำเตือนที่ว่าก็เริ่มไม่ได้จำกัดอยู่แค่คนดังแล้ว แต่บอกว่า เฮ้ย! คนธรรมดาอย่างเราๆ ท่านๆ จะโพสต์ภาพเหล้าเบียร์อะไรก็อาจจะเข้าข่ายความผิดด้วยนะ
อืม เหล้าเบียร์เนี่ยฟังดูเป็นปีศาจร้ายที่แสนน่ากลัวสำหรับสังคมเราอย่างยิ่ง เรามักมีภาพว่า นี่ไงคนจนๆ ทั้งหลายจะนำไปสู่ปัญหาสังคมในที่สุด เช่น การทำร้ายกันในครอบครัว หรือฉกชิงวิ่งราว ซึ่งต้นตอของความยากจนก็มาจากการกินเหล้านี่ไง รวมไปถึงการดื่มเหล้าแล้วขับรถจนก่ออุบัติเหตุ แม้ทั้งหมดจะเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นจริง แต่ทว่า ถ้าเทียบสัดส่วนระหว่างคนที่ดื่มเหล้ากับส่วนที่ก่อปัญหา จริงๆ ก็น่าจะถือว่าเป็นเรื่องความรับหรือไม่รับผิดชอบส่วนบุคคลมากกว่า
อาการที่ผู้หลักผู้ใหญ่มีต่อเหล้าเบียร์ คือ คล้ายๆ กับเป็นการมองว่า ไอ้เจ้าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เนี่ยเป็นผลผลิตของปีศาจ เป็นอะไรที่พอเข้ามาในสังคมไทยปุ๊บ จะสร้างความแปดเปื้อนและทำให้สังคมของเราเละเทะไปจากความขาวสะอาดบริสุทธิ์ ดังนั้นเหล้าเลยจำเป็นต้อง ‘ถูกควบคุม’ ไม่ว่าจะเป็นการขายเป็นเวลา การห้ามขายในวันพระ และล่าสุดคือห้ามไม่ให้เราเห็นภาพพวกเหล้าเบียร์จากโซเชียลเลย แหม่ ชวนให้คิดถึงงูในสวนแห่งเอเดน คือเจ้าเหล้าเบียร์ดูมีความยั่วยวนที่ว่า เห็นแล้วก็ร้องตะโกนว่ามากินฉันสิ กินฉัน กินฉัน และพอกินเข้าไปปุ๊บ ก็จะเกิดปัญหานานับประการตามมา
khaosod.co.th
เห็นเหล้าก็ตกใจแล้ว กับภาวะ ‘ตื่นตกใจทางศีลธรรม’
ในทางสังคมศึกษาเรามีคำหนึ่งเรียกว่า ‘ความตื่นตกใจทางศีลธรรม (moral panic)’ ไอ้เจ้าภาวะตื่นตกใจทางศีลธรรมนี้คือ ‘ความกลัว’ ว่าจะมีสิ่งชั่วร้ายบางอย่างที่เข้ามาทำให้สังคมอันดีงามของเราบิดเบี้ยวไป ซึ่งจริงๆ แล้วภาวะแบบนี้มักจะหมายถึงคนหมู่มากที่ถูกกระตุ้นให้ตกใจกลัว ‘ภัยสังคม’ บางอย่าง
ความกลัวเหล้าเบียร์ที่คาดว่าจะเข้ามาทำลายความสงบสุขของสังคม ซึ่งอาจจะไม่ถึงขนาดที่กลายเป็นความกลัวระดับมวลชน แต่บังเอิญว่า บ้านเรามีกลุ่มคนที่เสียงดังแต่ขี้ตกใจไปหน่อย ประมาณว่า โอ้ย! เห็นไม่ได้เลย เห็นจุดด่างดำในสังคมไม่ได้เลย เห็นคนไปดื่มสุราวันพระก็จะรู้สึกว่า โอ้ย! แย่แล้ว สังคมทราม เพราะคนทรามขนาดนี้ พอเห็นดังนั้นด้วยความที่รู้สึกว่าตัวเองต้องรับผิดชอบความขาวสะอาดของสังคมนี้ ก็เลยรีบจัดการ ออกมาทำนู่นทำนี่เพื่อป้องกันไม่ให้เหล่าลูกแกะหลงผิดไปกับปีศาจร้ายทั้งหลายได้
บางทีก็อาจจะลืมไปว่า ประชาชนไม่ใช่ลูกแกะ หรือไม่ใช่เด็กเล็กๆ ที่ต้องคอยมีผู้ใหญ่มาหยิบเอาของอันตรายทั้งหลายไว้ให้พ้นมือ คอยปิดตากีดกันเราออกจากสิ่งชั่วร้าย
อย่าเพิ่งตกใจ เพราะศีลธรรมไม่ได้มีแบบเดียว
ปัญหาสำคัญของอาการตื่นกลัวทางศีลธรรมคือการเอาความกลัวเป็นที่ตั้ง พอกลัวแล้วก็ทำทุกอย่างเพื่อป้องกันและทำลายสิ่งที่ตัวเองเห็นว่าเป็นปีศาจร้ายที่กำลังเข้ามาคุกคามสังคม แต่ว่า บางทีเราก็กลัวกันเกินไป และแถมความกลัวก็ไม่นำไปสู่ความเข้าใจอะไรเลย
ในกรณีของเหล้า จริงๆ แล้วการดื่มเหล้าก็ไม่ใช่เรื่องเลวร้ายอะไรขนาดนั้น ความเลวร้ายที่เกิดขึ้นทั้งหลายน่าจะนับไปที่คนมากกว่าที่เหล้า
ในประเด็นทางศีลธรรม อิงพุทธแต่ก็ถือว่าเป็นหลักสากลง่ายๆ เช่น การไม่เบียดเบียนกัน คือโอเคเราจะใช้ชีวิตที่ดี ชีวิตที่ดีของเราคือการไม่เบียดเบียนหรือทำให้คนอื่นเดือดร้อน ในกรณีการไปกะเกณฑ์เรื่องเหล้าถ้าเราเอามาตราฐานทางศีลธรรมแบบที่บอกว่าเหล้ามันเลวทราม ต้องงด แต่การไป ‘บังคับ’ คนอื่น ที่แม้ว่าจะเป็นคนที่กินเหล้าจริง โพสต์รูปเหล้าจริง แต่คนคนนั้นอาจจะไม่ได้เบียดเบียนอะไรใครเลย การไปบังคับกะเกณฑ์หรือตัดสินคนอื่นแบบนี้ ก็อาจจะนับว่าเป็นการเบียดเบียนรูปแบบหนึ่งเหมือนกัน ก็คนเขาจะมีความสุขของเอาอะ ไปขัดขวางทำไม
Meme Generator
ปัญหาของการตื่นตกใจทางศีลธรรมคือการมองโลกในแบบที่ ‘ง่ายเกินไป’ คือไม่ได้มองเห็นถึงปัญหาความซับซ้อนที่แท้จริง เช่น ปัญหาสังคมจริงๆ ซึ่งการติดสุราอาจจะเป็นอาการหนึ่งที่แสดงออกมา แต่ต้นตอของปัญหาอาจจะเรื้อรังและต้องการการแก้ไขที่เหมาะสมกว่านี้ เช่นการกระจายรายได้ การเข้าถึงทุน คือการมองโลกที่ติดอยู่กับการสร้างปีศาจขึ้นมาซักตัวแล้วบอกว่าเป็นต้นตอของปัญหามันเหมือนกับจินตนาการว่าโลกนี้เหมือนนิทาน กำจัดสิ่งนี้ไปได้ก็จบ สังคมกลับไปสงบสุข ซึ่งในความเป็นจริงไม่ง่ายเหมือนในนิทาน
ที่สำคัญไปกว่านั้น การตกใจทางศีลธรรมนี่ ความน่าตกใจที่แท้จริงคือ ในที่สุดแล้วประชาชนถูกมองเหมือนเป็นแค่เด็กอมมือ ที่ต้องมีคนคอยปัดของต่างๆ และปิดตาเราให้หันออกจากสิ่งไม่ดีทั้งหลาย ซึ่งประชาชนไม่ใช่เด็กน้อย
สิ่งที่เราควรกระทำต่อการคือการปฏิบัติต่อกันอย่างเท่าเทียม คุยและโต้แย้งกันด้วยเหตุผล เพราะเราต่างก็มีเหตุผลในการกระทำและการใช้ชีวิตของตัวเอง ไม่จำเป็นต้องมีใครซักคนที่บอกว่า ศีลธรรมของฉันเที่ยงแท้กว่าเธอ ทำตามฉันสิ อย่ากินเหล้าสิ
